Κυριακή 29 Αυγούστου 2010

Πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης (άρθρο μου για την εφημερίδα Θεσσαλονίκη 23/8/2010)


Οι φετινές δημοτικές εκλογές διαφέρουν από τις προηγούμενες λόγω δύο εξελίξεων. Από τη μια ο Καλλικράτης που αναδιατάσσει τον αυτοδιοικητικό χάρτη της χώρας και από την άλλη η οικονομική κρίση που αμφισβητεί τις νοοτροπίες και τις διαχειριστικές επιλογές, συνθέτουν τη νέα πραγματικότητα. Ό,τι θυμόμαστε ως κακοδαιμονία πρέπει να μείνει στο παρελθόν μιας και οι συνθήκες έχουν αλλάξει άρδην.

Με τη λέξη Θεσσαλονίκη όλοι μας αντιλαμβανόμαστε είτε τον Δήμο Θεσσαλονίκης είτε το πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης. Η οικιστική ανάπτυξη των περιφερειακών δήμων έχει διαμορφώσει ένα σχεδόν αδιαίρετο πολεοδομικό αστικό σύνολο, που μπορεί αυτοδιοικητικά να τεμαχίζεται, δεν παύει όμως να αποτελεί μία ενότητα. Ενότητα κοινών προβλημάτων, κοινών επιλογών αλλά και παρόμοιων προοπτικών.

Στο πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης λοιπόν έχουμε μία τσιμεντένια πραγματικότητα καθώς ο συντελεστής πρασίνου φτάνει τα 2,7 τ.μ πράσινο ανά κάτοικο, τη στιγμή που ο μέσος ευρωπαϊκός αγγίζει τα 10 τ.μ. Ο δημόσιος χώρος καταπατείται αυθαίρετα και τα ποσοστά πρασίνου συνεχώς μειώνονται, οι ελεύθεροι χώροι απειλούνται διαρκώς. Η έντονη έλλειψη ανοικτών χώρων καθιστά επιτακτική την ανάγκη δημιουργίας ή εύρεσης περιοχών με ανάλογες φυσικές και κοινωνικές διαστάσεις.

Έχουμε όμως και έναν θησαυρό που το μόνο που απαιτείται είναι να τον αξιοποιήσουμε. Έχουμε διάσπαρτα παλιά στρατόπεδα εντός πολεοδομικού συγκροτήματος που αποτελούν ακόμη κλειστούς θύλακες χωρίς να αλληλεπιδρούν με την περιβάλλουσα αστική δομή. Αυτή η συνθήκη έχει λειτουργήσει ως ασπίδα προστασίας τους, ως απόθεμα γης υπέρ του αστικού περιβάλλοντος. Έχουμε λοιπόν την τελευταία ευκαιρία να επανορθώσουμε τα εγκλήματα του παρελθόντος. Μία ευκαιρία κυριολεκτικά όαση στην έρημο του αυτοκινήτου και της οικοδομής. Μία ευκαιρία που μας δίνει πάμπολλες δυνατότητες.

Σε αρκετές περιπτώσεις οι τοπικές κοινωνίες έχουν απαιτήσει την παράδοση αυτών των χώρων προς αξιοποίηση. Είναι ένα αίτημα λογικό. Βέβαια το πλαίσιο και ο τρόπος με τον οποίο θα αξιοποιηθούν αυτές οι εκτάσεις ( πρόκειται για πολλές εκατοντάδες στρεμμάτων) πρέπει να υπακούει σε έναν γενικότερο σχεδιασμό βάσει ορισμένων κατευθυντήριων γραμμών. Ο κίνδυνος που ελλοχεύει έχει να κάνει με την οικονομική συγκυρία. Εξηγούμαι. Για χάρη της ανάπτυξης (;) με ελληνικό τρόπο ( δηλαδή χτίζουμε τα πάντα) φοβάμαι μήπως προτιμηθεί η τσιμεντοποίηση αυτού του τελευταίου ζωτικού αποθέματος για την πόλη. Σίγουρα κάποιες κτιριακές ανάγκες ( σχολεία, νοσοκομεία κλπ) πρέπει να εγκατασταθούν εκεί, αλλά η ανάγκη πράσινων ελεύθερων χώρων είναι επιτακτική. Επειδή λοιπόν τα οφέλη του πρασίνου δεν είναι πρωτίστως χρηματικά υπάρχει κίνδυνος παραμερισμού αυτής της επιλογής.

Σε περίπτωση που δημιουργηθούν νέοι κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου θα επιτύχουμε ανασύνταξη του αστικού τοπίου στις άμορφες συνοικίες της βορειοδυτικής Θεσσαλονίκης με νέες χρήσεις, νέα σημεία ενδιαφέροντος – θέασης και νεωτερικής αρχιτεκτονικής, θα εκτονώσουμε τις πιέσεις που υφίσταται το ιστορικό κέντρο της πόλης και θα αναδιατάξουμε τις κεντρικές περιοχές του πολεοδομικού συγκροτήματος προς όφελος μιας επιθυμητής πολυκεντρικότητας. Κυρίως όμως θα συγκροτήσουμε μια νέα αστική ταυτότητα στις περιοχές επέμβασης αλλά και νέα μητροπολιτική ταυτότητα στην πόλη.

Αυτό είναι μέρος του διακυβεύματος για το πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης που πρέπει να τεθεί στις τοπικές εκλογές. Ειδάλλως θα συνεχίσουμε να ασχολούμαστε με τα ήσσονος σημασίας και θα βλέπουμε άπραγοι τα τρένα των ευκαιριών να περνάνε αλλά να μην σταματάνε στην πόλη μας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου