Τρίτη 31 Ιανουαρίου 2012

Νέα διαιρετική τομή

Ο ελληνικός 20ος αιώνας σημαδεύτηκε στο πολιτικό και κοινωνικό πεδίο από τρεις μεγάλες διαιρετικές τομές. Τρεις διαιρετικές τομές που καθόρισαν εν πολλοίς την πορεία της χώρας καθώς βάσει αυτών πάρθηκαν σχεδόν όλες οι μεγάλες αποφάσεις του λαού και του έθνους.

Η πρώτη διαιρετική τομή ήταν ο εθνικός διχασμός. Τοποθετείται χρονικά το στα μέσα της δεκαετίας του 1910 και δομήθηκε γύρω από τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον βενιζελισμό. Σίγουρα στον εθνικό αυτό διχασμό έπαιξε ρόλο η προσωπικότητα του Βενιζέλου, οι συνθήκες τις χώρας ( συνεχείς πολεμικές αναμετρήσεις) και οι επιλογές που έπρεπε να κάνει βάσει των διεθνών εξελίξεων, το πολιτειακό ζήτημα. Θα μπορούσαμε να ορίσουμε συμβατικά το 1936 ως έτος υποχώρησης αυτής της διαιρετικής τομής. Βέβαια ο βενιζελισμός ήταν ένα πολιτικό πρόγραμμα και πέραν όλων των άλλων είχε εσωτερική ατζέντα. Στηρίχθηκε από ορισμένα κοινωνικά στρώματα και από άλλα πολεμήθηκε. Προώθησε τον αστικό εκσυγχρονισμό της χώρας, την αγροτική μεταρρύθμιση, ρύθμιση εργατικών ζητημάτων μέσα από ένα πλαίσιο φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής.

Αναμφισβήτητα χαρισματικός με αποτέλεσμα πολλοί να τον μισήσουν και άλλοι τόσοι να τον λατρέψουν. Με μεγάλες επιτυχίες αλλά και σκοτεινά σημεία στην πορεία του και με ένα αποτύπωμα στην ελληνική ιστορία αρκετά βαθύ. Οι αντίπαλοί του - αρχικά παλαιοκομματικοί μετά αντιβενιζελικοί/ φιλοβασιλικοί. Μπλοκ δυνάμεων με σαφείς κοινωνικές, ταξικές και γεωγραφικές αναφορές.

Η δεύτερη μεγάλη διαιρετική τομή είναι αυτή που προκαλείται με τον εμφύλιο. Δεξιά και Αριστερά. Εθνικόφρονες και "μιάσματα". Πόλεμος δύο κόσμων ενταγμένος στο νέο παγκόσμιο μεταπολεμικό σκηνικό του Ψυχρού Πολέμου. Πόλεμος δύο παραδόσεων, δύο προταγμάτων. Δύο στρατόπεδα, βαθιά πληγή.  

Από την μία οι αστικές δυνάμεις του τόπου με τη συνεργασία Άγγλων και μετέπειτα Αμερικάνων  από την άλλη η Αριστερά, το ΕΑΜ, με τη συνεργασία των Βαλκάνιων συντρόφων. Με το τέλος του πολέμου πέρασμα σε μια καχεκτική δημοκρατία, ελεγχόμενη. Με τους μισούς σχεδόν Έλληνες εκτός κοινωνικοπολιτικού συστήματος. Μία διαιρετική τομή όχι τόσο αλλά και ταξική, μια διαιρετική τομή που ακόμη και σήμερα είναι ορατή.

Τρίτη μεγάλη διαιρετική τομή με την Μεταπολίτευση. Αντιστροφή εννοιών. ''Μιάσματα'' πλέον οι δεξιοί και πρώην εθνικόφρονες και πατριώτες οι αριστεροί, δημοκράτες. Δεξιά και αντιδεξιά. ΠΑ.ΣΟ.Κ (συνισταμένη βενιζελικής παράδοσης και μη κομμουνιστικογεννούς αριστεράς) και Ανδρέας Παπανδρέου ( κεντροαριστερά). Αλλαγή. Ολοκλήρωση της πορείας που διακόπηκε βίαια στα τέλη της δεκαετίας του 1960 με την επιβολή της χούντας. Η ριζοσπαστικοποίηση των μαζών ( ανένδοτοι, νέα κοινωνικά κινήματα, αντιπολεμικό κίνημα, Μάης 68) τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως ολοκληρώνεται σε ότι αφορά τα εγχώρια με την ομαλή εναλλαγή του 1981.

Πολύ σύντομα - φλερτάροντας με τον ψόγο για κακή αποτύπωση των ιστορικών, πολιτικών και κοινωνικών διαιρετικών τομών προσπάθησα να παρουσιάσω τις τρεις μεγάλες διαιρετικές τομές στον 20ο αιώνα. Το κάνω αυτό διότι νιώθω ότι σήμερα - μετά την επί της ουσίας χρεοκοπία του ελληνικού κράτους - τίποτε δεν μπορεί να παραμείνει ίδιο. Όπως οι παλιές διαιρετικές τομές υποχώρησαν και έδωσαν τη θέση τους σε νέες ( δεν χάθηκαν - πάντα είναι παρούσες σε λανθάνουσα μορφή) έτσι και σήμερα βρισκόμαστε μπροστά σε μία νέα διαιρετική τομή. Πώς θα ονοματοδοτηθεί αυτή, ποιοί θα στοιχηθούν με τους μεν και ποιοι με τους δε δεν το γνωρίζω. 

Θα αναρωτηθεί κανείς ποιοί οι μεν και ποιοι οι δε. Έτσι όπως το βλέπω εγώ από την μία όσοι σε πρώτη φάση αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να αλλάξουμε πολλά στη χώρα υπέρ μιας πιο ευρωπαϊκής κατεύθυνσης και από την άλλη όσοι δεν το αντιλαμβάνονται. Βέβαια αυτή η αλλαγή τι χαρακτηριστικά οφείλει να πάρει είναι ζητούμενο. Είναι όμως ήδη εδώ η νέα διαιρετική τομή. Το βλέπουμε στο εσωτερικό των κομμάτων ( σχεδόν όλων των κομμάτων και όχι μόνο της εξουσίας). Το βλέπουμε στο δημόσιο λόγο. Το βλέπουμε στα ΜΜΕ. Στο συνδικαλιστικό κίνημα.

Δεν έχουμε Λευτεράκη Βενιζέλο - καλό είναι να μην φαγωθούμε μεταξύ μας, μια νέα μεταπολίτευση είναι ευχή αλλά μας λέιπει και ο Ανδρέας Παπανδρέου - το άτομο που θα το κάνει και εμείς θα τον ακολουθήσουμε. Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Δεν υπάρχουν πλειοψηφικές συλλογικότητες που στοιχίζονται πίσω από πολιτικά προτάγματα. Άρα; 

Άρα μόνοι μας. Όσοι το πιστεύουν. 

Δευτέρα 23 Ιανουαρίου 2012

ΓΑΠικοί - αντιΓΑΠικοί σημειώστε Χ

Μετά τις εξελίξεις του τελευταίου τριμήνου και ενώ η χώρα βρίσκεται συνεχώς στο χείλος του γκρεμού, λαμβάνει χώρα μία παράλληλη συζήτηση για το μέλλον του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Βέβαια ούτε συζήτηση  είναι αυτό που παρακολουθούμε, ούτε θέμα της έχει το μέλλον του κινήματος, αλλά ας δεχτούμε για την οικονομία του άρθρου αυτόν τον ευφημισμό.

Στα social media παρατήρησα την ύπαρξη δύο στρατοπέδων αρχικά. Ακολούθως επιβεβαίωσα την ύπαρξή τους και σε ευρύτερους κοινωνικούς κύκλους. Οδηγήθηκα στο συμπέρασμα πως κάπως έτσι διαμορφώνεται το σκηνικό στον κόσμο που ακόμα ασχολείται με το ΠΑ.ΣΟ.Κ -ένας εκ των οποίων είμαι και εγώ. Στο πρώτο στρατόπεδο οι παπανδρεϊκοί. Στο άλλο οι αντιπαπανδρεϊκοί. Γνωστά πράγματα. Διαβάζω τα πονήματά τους, τις τοποθετήσεις τους, τον σχολιασμό τους επί τοποθετήσεων, συνομιλώ μαζί τους και εξαγριώνομαι.

  Οι μεν πρώτοι κάνοντας την αποτίμηση της κυβερνητικής και πρωθυπουργικής θητείας του Γεωργίου Παπανδρέου έχουν καταλήξει πώς ο Γιώργος ήθελε, μπορούσε και μάλιστα σχεδόν τα είχε καταφέρει αλλά τον πολέμησαν τα κακά συγκροτήματα, οι εκδότες, οι νταβατζήδες και τελικά τον έριξαν. Μα καλά είναι δυνατόν να μην βλέπουν τα λάθη του πρώην πρωθυπουργού; Είναι δυνατόν να μην προσπαθούν ψύχραιμα να κάνουν μία πιο αντικειμενική ανάλυση; Είναι δυνατόν να υπάρχει προσωπολατρεία και μεταφυσική πίστη;

Δεν γίνεται σήμερα να μην αποδέχεσαι πως η προεκλογική εκστρατεία ήταν λανθασμένη. Δεν γίνεται να μην παραδέχεσαι ότι η λανθασμένη εκτίμηση μετεκλογικά κόστισε στη χώρα. Δεν γίνεται να αρνείσαι ότι το κόμμα ΠΑ.ΣΟ.Κ απλά έχει εξαερωθεί και δεν υπάρχει καμία δομή. Όχι σήμερα - από τις 5 Οκτωβρίου του 2009. Δεν γίνεται να κλείνεις τα μάτια σε άλλα επί μέρους λάθη όπως για παράδειγμα την αδυναμία έγκαιρης στελέχωσης του κρατικού μηχανισμού. Δεν γίνεται να μην καταλογίζεις στον Γιώργο Παπανδρέου ότι για παράδειγμα αποδομώντας την οκταετία Σημίτη αποξενώθηκε από μερίδα ανθρώπων που θα μπορούσαν να τον βοηθήσουν στη διακυβέρνηση.

Επίσης, οι υποστηρικτές του Γιώργου Παπανδρέου δεν δέχονται καμία κριτική προς το πρόσωπό του.  Όποιος τολμήσει να πει πως ο Παπανδρέου έχει χαρακτηριστικά μετά-πολιτικού, θολή ιεράρχηση των ζητημάτων, ασύμβατη με την νεοελληνική πραγματικότητα αξιολόγηση των ζητημάτων, υπερβολικό κοσμοπολιτισμό, αυτόματα κατατάσσεται στους εχθρούς του. Θαρρείς και αυτοί, οι υποστηρικτές του, προσφέρουν κάποια υπηρεσία στον ίδιο ή στο ΠΑ.ΣΟ.Κ ή στη χώρα.

Επίσης πιστεύω ότι αδυνατούν να καταλάβουν πως το ζήτημα με τους βαρόνους των ΜΜΕ και τις παρεμβάσεις τους στην πολιτική ζωή της χώρας ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΕΠΑΡΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ, ούτε αυτός που αντιτίθεται σε αυτά αυτομάτως ο καλύτερος ηγέτης/ πρωθυπουργός. Σε κάθε περίπτωση εκείνο δε που με εξοργίζει ακόμα πιο πολύ είναι πως δεν δέχονται πως ενδεχομένως υπάρχουν άνθρωποι που πλέον δεν συγκινούνται με αυτό το επιχείρημα, διότι αξιολογούν με διαφορετικό τρόπο το ζητούμενο. Δεν σημαίνει ότι αυτοί είναι με εχθροί του Παπανδρέου, ούτε υπερασπιστές των καναλαρχών- εκδοτών.

Προέκυψε δε τώρα και μπαράζ δημοσιευμάτων κατά της οικογένειας Παπανδρέου, καθώς και το ζήτημα με ΕΛΣΤΑΤ και CDS και ξεκίνησαν πάλι τα ''βρώμικα 89''. Ουδέν σχόλιο.

Πάμε τώρα στους άλλους - τους αντιπαπανδρεϊκούς. Εδώ πάλι χοντροκομμένες αναλύσεις. Του καταλογίζουν μειωμένες ικανότητες, λες και η εξέλιξη των πραγμάτων οφειλόταν αποκλειστικά στα χαρακτηριστικά του ανδρός. Του καταλογίζουν ( οι εντός ΠΑ.ΣΟ.Κ πάντα) ότι έχει την αποκλειστική ευθύνη των επιλογών λες και οι επιλογές την άνοιξη του 2010 ήταν πολλές. Του χρεώνουν το Μνημόνιο λες και υπήρχαν πολλές άλλες εναλλακτικές ή πιστεύοντας πως ο κόσμος που ψήφισε ΠΑ.ΣΟ.Κ αποτελείται από ιθαγενείς που μόλις τους κουνήσεις τίποτε αντιμνημονιακά καθρεπτάκια θα αποσβολωθούν. Του χρεώνουν τη χρεοκοπία της χώρας λες και αυτός δημιούργησε το έλλειμμα ή ένας και μόνος μπορούσε να αντιστρέψει την πορεία της χώρας.

Και είναι τέτοια η εμπάθειά τους που σου γυρνάει τα άντερα. Τέτοιο το μίσος τους, τέτοιο το ύφος τους που σε κάνει να παραγνωρίζεις τις υπαρκτές αδυναμίες του Παπανδρέου και να το ξανασκέφτεσαι. Είναι τέτοια η αγάπη τους για το status quo παρά τις όποιες εκκλήσεις για μεταρρύθμιση, είναι τέτοια η διασύνδεσή τους με το παλιό καθεστώς, είναι τόσο βαθιά χωμένοι και συνδεδεμένοι με κάθε είδους απολαβές ''μεταπολιτευτικού τύπου'' που καταλαβαίνεις πως δεν πρόκειται ποτέ να αλλάξουν με αυτούς τα πράγματα.

Υπάρχουν και οι αριστεροί αντιπαπανδρεϊκοί- μια υποκατηγορία. Αυτοί ονειρεύονται εποχές ΠΑΚ, έχουν λεξιλόγιο 1970, δεν έχουν πάρει χαμπάρι τις μεταβολές στην παγκόσμια οικονομία, αντιμάχονται το νεοφιλελευθερισμό, όπου όλως τυχαίως ό,τι δεν τους αρέσει εντάσσεται σε αυτόν. Και αυτοί είναι λίγο πολύ γνωστοί.

Η κατηγορία των αντιπαπανδρεϊκών διανθίζει την κριτική της με επιχειρήματα και άλλων πολιτικών χώρων σε βαθμό που απορείς. Μα είναι κανείς σε αυτό το κόμμα σοσιαλδημοκράτης;

Η κατάσταση είναι δραματική. Έτσι τη βιώνω προς το παρόν εγώ. Ελπίζω ότι η διαδικασία ανάδειξης νέου προέδρου να δώσει την ευκαιρία σε ένα άλλο ΠΑ.ΣΟ.Κ να εκφραστεί. Στο ΠΑ.ΣΟ.Κ των νέων, των επιστημόνων, των ανθρώπων της εργασίας. Αυτών που μπαίνουν στον κόπο και αρθρογραφούν - αναλύουν - εξετάζουν - κρίνουν. Στο ΠΑ.ΣΟ.Κ αυτών που αγωνιούν για τη χώρα, που εκτιμούν τις κατακτήσεις της, που αναγνωρίζουν τα λάθη του κόμματος, που δείχνουν να γνωρίζουν έστω και θολά ακόμη προς τα που πρέπει να κινηθεί κόμμα και χώρα. Το ξέρω, αυτοί είναι πολιτικά πιο αδύναμοι. Υποαντιπροσωπεύονται. Δεν έχουν δυνατή φωνή. Μάλλον δεν είναι και οι τόσο ευνοημένοι της Μεταπολίτευσης. Μάλλον δεν ανήκουν στη γενιά του Πολυτεχνείου. Αυτό που επιθυμούν είναι ένα σοβαρό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, μια ευρωπαϊκή χώρα με τις πρόνοιες των υπολοίπων. Είναι τόσο πολύ αυτό;




Πέμπτη 12 Ιανουαρίου 2012

Περί σουηδικού μοντέλου και ιστορικών λαθών του ΠΑ.ΣΟ.Κ

Μιας και η κρίση ευνοεί όλες τις αναθεωρητικές προσεγγίσεις ανέσυρα στη μνήμη μου μια συνέντευξη που διαβάζοντάς την προ τετραετίας μου είχε κάνει εντύπωση. Ένα επιπλέον κίνητρο για αυτή τη μανιώδη αναζήτηση αυτής της συνέντευξης είναι και η συζήτηση στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. Αυτή η κατ' εμέ αδυναμία των στελεχών του να αρθρώσουν λόγο πειστικό, αυτή τους η ρηχή επανατοποθέτηση επί του Μνημονίου, αυτή τους η ψευδεπίγραφη αγωνία για την τροπή που πήραν τα πράγματα είναι το λιγότερο εξοργιστική. Θαρρείς πως κάνοντας τέτοιας ποιότητας κυβιστήσεις με μιας τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα θα πεισθούν και θα τρέξουν σαν άλλοτε.

Αντί λοιπόν να παρακολουθήσω επισταμένως τον εσωκομματικό διάλογο, προτιμώ να συμβάλω σε αυτόν γράφοντας δύο τρεις γραμμές για ένα θέμα που νομίζω ότι είναι σημαντικό, καθώς καταδεικνύει   ένα ιστορικών διαστάσεων σφάλμα. Σφάλμα που δεν μπορεί να το χρεώσει κανείς ολοκληρωτικά στο ΠΑ.ΣΟ.Κ , αλλά που το ΠΑ.ΣΟ.Κ φέρει μεγάλο μερίδιο ευθύνης. Σφάλμα που εξετάζοντάς το αναλογικά καταδυναστεύει ακόμη την οικονομία  , μιας και το πολιτικό σύστημα συνεχίζει να το διαπράττει.

Η συνέντευξη την οποία έψαξα να βρω δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Μεταρρύθμιση τον Φεβρουάριο του 2007 ( δείτε την ΕΔΩ). Συνεντευξιαζόμενος ο Γκόραν Πέρσον . Εξηγούσε για τις αρετές του σουηδικού μοντέλου, την αξιοθαύμαστη αντοχή του σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης καθώς και για το εκπαιδευτικό μοντέλο. 

Αυτό που τότε μου έκανε εντύπωση ήταν ένα σημείο το οποίο και θα παραθέσω αυτούσιο.

Ερώτηση:  Οι συντηρητικοί, οι νεοφιλελεύθεροι, υποστηρίζουν πως εάν επιβάλλουμε υψηλούς φόρους στις επιχειρήσεις, θα σηκωθούν και θα φύγουν, προκαλώντας αποβιομηχάνιση και ανεργία. Εσείς, πώς τα καταφέρνετε;

Απάντηση: Αυτό το φαινόμενο το είχαμε συνεχώς. Επιχειρήσεις εγκατέλειπαν τη Σουηδία, διότι δεν μπορούσαν να παράγουν προϊόντα σε ανταγωνιστικές τιμές. Πρέπει, όμως, να ξέρεις, πως όταν ξεφορτώνεσαι το παλιό, μένει χώρος για το καινούργιο. Είμαι πολύ ευτυχής διότι η Σουηδία υπέστη αυτές τις διαρθρωτικές αλλαγές σε όλη τη δεκαετία του ’70, όταν ολόκληρη η βιομηχανία της κλωστοϋφαντουργίας μας εξαφανίστηκε, διότι δεν μπορούσε να πληρώνει αξιοπρεπείς μισθούς στους εργαζόμενους. Είμαι ευτυχής, διότι κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80 εξαφανίστηκε η βιομηχανία ηλεκτρικών ειδών, διότι δεν μπορούσαμε να ανταγωνιστούμε την Ασία. Επιβίωσαν επιχειρήσεις μόνον σε ορισμένους μικρούς τομείς, που μπορούσαν να καταβάλουν καλούς μισθούς. Όμως, ποτέ δεν καταβάλαμε προσπάθειες να εμποδίσουμε ή να επιβραδύνουμε τις διαρθρωτικές αυτές αλλαγές. Τις αφήσαμε να εξελιχθούν. Φυσικά, απλώσαμε δίχτυ ασφαλείας για τους ανθρώπους που έμειναν άνεργοι, τους βοηθήσαμε να τα βγάλουν πέρα και να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας. Διότι η εμμονή στο παλιό, σημαίνει ουσιαστικά συνεχή μείωση μισθών, επειδή το παλιό θα συνεχίσει να δέχεται διαρκώς πιέσεις.Στη θέση αυτών των επιχειρήσεων που έφυγαν, δημιουργήθηκαν νέες δυναμικές, ανταγωνιστικές επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας.

Σήμερα αυτό το απόσπασμα δεν προκαλεί εντύπωση. Τότε όμως πραγματικά απόρησα. Είναι δυνατόν πρωθυπουργός χώρας να χαίρεται για την αποβιομηχάνισή της; Εδώ εμείς στην Ελλάδα δώσαμε μάχες για να κρατήσουμε την κλωστοϋφαντουργία για παράδειγμα. Και αν μέναμε μόνο σε μάχες έχει καλώς. Δαπανήθηκαν πόροι για να στηρίξουμε κλάδους φθίνοντες που νομοτελειακά θα μετακινούνταν σε άλλες χώρες με τεράστια συγκριτικά πλεονεκτήματα - ιδιαίτερα στο εργατικό κόστος. 

Αυτή η στήριξη παραγωγικών τομέων που έφθιναν προκρίθηκε λόγω στόχευσης στην διατήρηση θέσεων εργασίας. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ με το ιστορικό και πολιτικό φορτίο που κουβαλούσε, ερχόμενο στην εξουσία στις αρχές της δεκαετίας του 1980 προτίμησε την με κάθε κόστος διατήρηση των θέσεων εργασίας. Κατανοητή επιλογή αλλά αν θέλουμε να είμαστε δίκαιοι - λανθασμένη. Λανθασμένη διότι τελικά και οι πόροι που δαπανήθηκαν δεν απέτρεψαν το μοιραίο και οι θέσεις εργασίας εν τέλη χάθηκαν παρά την πρόσκαιρη διάσωσή τους και οι πόροι δαπανήθηκαν ασκόπως ενώ θα μπορούσαν να στηρίξουν άλλους τομείς και η οικονομία και η παραγωγή δεν μετεξελίχθηκε και δεν προσαρμόστηκε στο νέο παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας.

Πολιτικές δικαιολογίες και αντεπιχειρήματα μπορούν να βρεθούν πολλά. Λόγοι που οδήγησαν σε αυτές τις επιλογές επίσης πολλοί. Το γεγονός όμως παραμένει. Τα χρόνια που η παγκόσμια οικονομία άλλαζε η Ελλάδα λόγω μιας καθυστέρησης φάσης έμεινε πίσω. 

Σήμερα που η φράση ''αλλαγή παραγωγικού μοντέλου'' έχει γίνει καραμέλα ακόμα και σε χείλη νηπίων θα πίστευε κανείς ότι έχοντας διδαχθεί από το παρελθόν οι επιλογές θα είναι σωστές. Όμως δείτε εδώ. Η κατανομή των πόρων του ΕΣΠΑ γίνεται με τρόπο και πάλι λανθασμένο. 

Ακολουθούν στοιχεία που βρήκα στο blog : Ανταγωνιστικότητα και καινοτομία


''Το ιλιγγιώδες ποσό των 8,2δις πάει σε «τσιμέντα»… δηλαδή το 78,8%… πάει σε δρόμους, γεφύρια, νοσοκομεία, σχολεία, αεροδρόμια, λιμάνια… και ναι μεν δίνουν άμεσα δουλειά σε πάνω από 100.000 ανθρώπους αλλά σε ένα με δυο χρόνια οι δουλειές τέλος… μένουν μόνο 2193 μόνιμες θέσεις εργασίας…

Το δεύτερο τεράστιο ποσό των 2,2δις που αποτελεί το 20,6% πάει στο εσωτερικό μέτωπο, για την στήριξη των μΜΕ, σε διάφορες βελτιώσεις στις Δημόσιες Υπηρεσίες, στα ενεργειακά δίκτυα, στην ερευνητική και ακαδημαϊκή κοινότητα και τέλος στην εξοικονόμηση κατ’ οίκον… εδώ έχουμε κάποιες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται και αντιστοιχούν στο 33,9% του συνόλου, δηλαδή περίπου 1637… Υπάρχουν κάποιες δράσεις όπως του Jeremy και το ΕΤΕΑΝ που δεν έχουν υπολογιστεί στις θέσεις εργασίας, αλλά δεδομένου του ευρέως φάσματος επιχειρηματικότητας που στοχεύουν δεν πιστεύω πως θα αποδώσουν περισσότερο από ότι οι υπόλοιπες δράσεις όπως π.χ. του νέου αναπτυξιακού νόμου που αποδίδει περίπου μια θέση εργασίας ανά 220.000 ευρώ επένδυσης.

Το απίστευτο νούμερο είναι η επένδυση που στοχεύει στην αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου… 0,64%... δηλαδή μόνο 67εκ ευρώ… καλά διαβάσατε 67 ολόκληρα εκατομμύρια!!! Που πάνε στο Corallia και στην Νέα Καινοτομική επιχειρηματικότητα του ΕΣΠΑ… το απίστευτο είναι πως αυτή η ελάχιστη επένδυση αποδίδει το 20% του συνόλου των νέων θέσεων εργασίας!!! Δηλαδή 1000 νέες μόνιμες θέσεις εργασίας με υψηλές αποδοχές και υψηλή προστιθέμενη αξία για την χώρα που αντιστοιχεί σε 67.000 ευρώ ανα θέση εργασίας. 67εκ. επένδυση για την βελτίωση του ισοζυγίου πληρωμών...

Δηλαδή αυτά τα 67εκ. παράγουν 55 φορές, ναι καλά διαβάσατε 55 φορές περισσότερες σταθερές θέσεις εργασίας από ότι οι επενδύσεις στα τσιμέντα…!!!

Αν δηλαδή δίναμε με έναν μαγικό τρόπο άλλα 200εκ με την ίδια στόχευση θα είχαμε τουλάχιστον άλλες 4000 νέες σταθερές θέσεις εργασίας ακόμα… δηλαδή όσες θέσεις εργασίας παράγουν τα υπόλοιπα 10δις!''

Επιστρέφοντας στο πολιτικό σκέλος - το συμπέρασμα που βγαίνει είναι πως ό,τι σε πρώτη ανάγνωση φαντάζει φιλολαϊκό δεν σημαίνει ότι είναι. Ό,τι σε πρώτη ανάγνωση φαντάζει αναπτυξιακό δεν σημαίνει ότι είναι. 

Το ΠΑ.ΣΟ.Κ και όσοι συγκεκριμένα εμπλέκονται στην υπόθεση ανασυγκρότησής του ή διεκδικούν την προεδρία του κόμματος, οφείλει(-ουν) να κάνει κάποιες παραδοχές. Η επίκληση του σουηδικού μοντέλου σοσιαλδημοκρατίας έχει καταστεί ανεκδοτολογική. Ή θα μελετηθεί και θα μεταφερθεί όπου αυτό είναι δυνατό ή καλύτερα ας εγκαταληφθεί κάθε αναφορά σε αυτό. Η αναπτυξιακή τροχιά που θα απαλύνει και θα αμβλύνει το οξύ κοινωνικό πρόβλημα της ανεργίας βασίζεται σε λανθασμένες συνταγές. Ή οι συνταγές αυτές θα αλλάξουν ή ας πάψει αυτή η καραμέλα.


Την δεκαετία του 1980 ήταν το ιστορικό πολιτικό φορτίο, οι κοινωνικές ανάγκες, η διαφορά φάσης. Την δεκαετία του 1990 η υστέρηση στον τομέα των υποδομών και η ολυμπιακή περιπέτεια. Σήμερα όμως δεν υπάρχει δικαιολογία. 

Εξάλλου ηγέτης και πρωτοπόρος αναδεικνύεται αυτός που μπορεί να προβλέψει. Να ψηλαφίσει το μέλλον, να προλάβει τις εξελίξεις και να προετοιμαστεί κατάλληλα. Ο όποιος εσωκομματικός διάλογος αναπτυχθεί στο κόμμα - είναι μία τελευταία ευκαιρία. Εάν δεν διεξαχθεί με τέτοιους όρους, εάν δεν επιχειρηθεί αναθεώρηση στόχων- εργαλείων- πολιτικών- λεξιλογίου, εάν επικρατήσουν λογικές εύκολου καταγγελτικού λόγου και αντιμνημονιακές κορώνες ( θαρρείς και είμαστε ιθαγενείς που δεν κατανοούν την συνθετότητα του προβλήματος) τότε πολύ φοβάμαι πως ο ιστορικός ρόλος του ΠΑ.ΣΟ.Κ έχει τελειώσει.






Τρίτη 10 Ιανουαρίου 2012

Αναζητώντας το φορέα της «Αλλαγής»


Του Λεωνίδα Τέλιου, πολιτικού επιστήμονα.
Το παρόν πρωτοδημοσιεύτηκε στο blog του ιδίου view political - θέα πολιτική
Οποιαδήποτε ανάλυση γύρω από το ελληνικό πολιτικό σύστημα και την ελληνική πολιτική κουλτούρα οφείλει να θέσει στο επίκεντρο το ρόλο του Κράτους. Το Κράτος, για την μεταπολιτευτική Ελλάδα, αποτέλεσε όχι μόνο το βασικό οικονομικό παράγοντα για την παραγωγή και αναδιανομή του πλούτου, αλλά και το μέσο νομιμοποίησης του μεταπολιτευτικού κομματικού συστήματος και εκπροσώπησης των κοινωνικών συμφερόντων σε αυτό.


Για να μπορέσει να γίνει καλύτερα κατανοητό πρέπει να δει κανείς πως δομούνταν ο δημόσιος χώρος στην ελληνική περίπτωση. Η δημόσια σφαίρα στην Ελλάδα δεν είχε αυτόνομα χαρακτηριστικά. Με άλλα λόγια, κάποιος μετείχε σε αυτήν όχι για να προωθήσει κάποιες ιδέες, κάποιες αξίες ή για να επιτελέσει κάποιους ευγενείς σκοπούς, αλλά για να μπορέσει να γίνει ή να παραμείνει μέτοχος των προνομίων που μοιράζονταν εκεί. Αντίθετα με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως του Βορρά, η δημόσια σφαίρα στην Ελλάδα θεωρούνταν ως προέκταση της ιδιωτικής σφαίρας, στην οποία κανείς εξωθούνταν να μετάσχει για να μην μείνει εκτός «κρατικού νυμφώνος».

Η κατά το δοκούν διανομή των κρατικών προνομίων, η ιδιοποίηση και  κομματικοποίηση του κράτους, τα φέουδα εντός του κρατικού μηχανισμού ήταν τα μέσα αναπαραγωγής αυτής της συνθήκης. Τα πολιτικά κόμματα και ιδιαίτερα τα κόμματα εξουσίας χρησιμοποίησαν το κράτος όχι μόνο ως έναν εκλογικό μηχανισμό ή ένα μέσο διατήρησης και επέκτασης της εκλογικής τους επιρροής. Η κομματικοποίηση του κράτους και η ανάπτυξη πελατειακών σχέσεων  αποτέλεσε τη νομιμοποιητική βάση του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος, ήταν με άλλα λόγια ο όρος αλλά ταυτόχρονα και το μέσο αναπαραγωγής της κοινωνικής ενσωμάτωσης.


Επιπλέον, ο δικομματισμός, όσο και αν σήμερα κατηγορείται, ήταν καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του ‘80 και του ‘90 ο μηχανισμός εκπροσώπησης των κοινωνικών συμφερόντων στο κράτος. Περισσότερο, βέβαια, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και λιγότερο η Ν.Δ. ενσωμάτωναν στους κόλπους τους το σύνολο σχεδόν των κοινωνικών συμφερόντων και μέσα από εσωκομματικές διεργασίες και συγκρούσεις τα εκπροσωπούσαν στο κράτος. Εκεί οφείλει να αποδώσει κανείς τις αυταρχικές ηγεσίες, την έλλειψη εσωκομματικής δημοκρατίας και την έλλειψη κουλτούρας  διαλόγου στα κόμματα. Γιατί η αυταρχική ηγεσία ήταν όρος επιβίωσης για κόμματα που περιελάμβαναν στους κόλπους τους κάθε λογής ιδεολογίες, αντιλήψεις και συμφέροντα.


Η κρίση επομένως που διέρχεται σήμερα το πολιτικό και κομματικό σύστημα διαφέρει ως προς όλες τις προηγούμενες στο ότι το κράτος πλέον αδυνατεί να  επιτελέσει τον ρόλο του στον ελληνικό σχηματισμό. Σε πείσμα όλων εκείνων που ονειρεύονταν την ανατροπή του μεταπολιτευτικού συστήματος από τα κάτω, το πολιτικό και κομματικό σύστημα καταρρέει από τα πάνω. Με άλλα λόγια, είναι η κρατική αδυναμία που οδηγεί πολιτικά κόμματα και πολιτικούς στην απαξίωση και τους πολίτες σε περιπλανώμενες απογοητευμένες ψυχές. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που, ενώ το κυβερνητικό κόμμα καταρρέει, κανένα άλλο πολιτικό  κόμμα δεν είναι ή δεν φαίνεται ικανό να αναλάβει τα ηνία της χώρας. Και αν κάποιος θελήσει να δώσει μία, κάπως πιο ελεύθερη, απόδοση του «κανένα» που εμφανίζεται να πλειοψηφεί στις δημοσκοπήσεις, αυτός είναι το παρελθόν, δηλαδή η ενδόμυχη προσδοκία ότι μπορεί να δημιουργηθεί και πάλι ένα κόμμα που θα παίξει τον παλιό του ρόλο μέσα στη συγκυρία.


Το ζητούμενο, πλέον, είναι να δούμε πώς η κρατική κατάρρευση θα επηρεάσει συνολικά το πολιτικό σύστημα και ειδικότερα τα υποσυστήματά του. Η διαδικασία μετάβασης έχει ήδη ξεκινήσει και μία νέα θέσμιση του Πολιτικού είτε οργανωμένα από τα πάνω είτε βίαια από τα κάτω (αναλόγως και των εξελίξεων) είναι βέβαιο ότι θα συμβεί. Η τομή στη συνέχεια που επιχειρήθηκε με την Κυβέρνηση Παπαδήμου καθώς και η σθεναρή αντίσταση παικτών του πολιτικού συστήματος δεν φαίνονται ικανές να σταματήσουν την επερχόμενη επανασυμβολαιοποίηση του ελληνικού πολιτικού σχηματισμού.

Το σίγουρο είναι πως νέες μορφές νομιμοποίησης του πολιτικού  συστήματος και νέες σχέσεις εκπροσώπησης και κοινωνικής ενσωμάτωσης θα δομηθούν. Όποιο πολιτικό κόμμα, από τα υπάρχοντα ή τα επερχόμενα, μπορέσει να δομήσει ή να εκφράσει αυτές τις νέες μορφές αυθεντικότερα, αυτό και θα κυριαρχήσει στο μέλλον. Γιατί αν σήμερα ζούμε, με άλλους όρους και άλλες συνθήκες, μία περίοδο αντίστοιχη με εκείνη του 1975-1980, αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα νέο ΠΑ.ΣΟ.Κ. που θα μπορέσει να καθορίσει και να δομήσει τους  νέους όρους.

Τρίτη 3 Ιανουαρίου 2012

ΝΕΟ ΠΑΣΟΚ – ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΗΤΑ


Του Νικόλαου Τζήμου πολιτικού επιστήμονα
Το παρόν δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ την Πέμπτη 15/12/2011 όπου για λόγους χώρου συμπτύχθηκε. Ακολουθεί το πλήρες κείμενο.

Η εθνική κρίση, η εσωκομματική κρίση, το άνοιγμα της συζήτησης για το μέλλον του ΠΑΣΟΚ, και η διάσταση απόψεων των στελεχών του οφείλεται στο τέλος μιας εποχής, στο τέλος της ενσωματωτικής ικανότητας του κράτους. Ενσωμάτωσης (νέων) πληθυσμών και νέων αιτημάτων, που αντιμετώπισε, ήδη από την ίδρυσή του, το Ελληνικό κράτος, που κατά κύριο λόγο,  με την εξαίρεση της δεκαετίας 1925-1935 έγινε εις βάρος των εκσυγχρονιστικών προταγμάτων.

Η χώρα και το κόμμα βρίσκονται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η σύμπτωση δεν είναι τυχαία καθώς η κεντρικότητα του ΠΑΣΟΚ είναι στοιχείο εκ των ουκ άνευ στο μεταπολιτευτικό κομματικό και πολιτικό σύστημα.

Αυτό που συνήθως φοβίζει στις περιόδους αυτές είναι η αλλαγή. «Τα κόμματα που δεν αλλάζουν πεθαίνουν, κι αυτό το κόμμα είναι ένα ζωντανό κίνημα, όχι ένα ιστορικό μνημείο» δήλωνε ο Tony Blair στο πρώτο του συνέδριο ως ηγέτης των Εργατικών το 1996. Ειδικά για το ΠΑΣΟΚ ο καταστατικός κινηματικός του χαρακτήρας συνεπάγεται μια «ακραία» κινητικότητα και προσαρμοστικότητα, ιδιαίτερα αν συνυπολογίσουμε την έλλειψη βαριάς και πολύχρονης παράδοσης, σε σχέση με τα αδελφά ευρωπαϊκά κόμματα.

Άλλωστε το ΠΑΣΟΚ άλλαξε πολύ σε σχέση με το 1974, ήδη από το 1977.  Κατάφερε βέβαια, να κρύβει την αλλαγή πίσω από την ισχυρή και σταθερή ηγεσία του και εν μέρει την ιδεολογία του. Εν μέρει διότι μονάχα το «δόγμα» του παρέμεινε σταθερό, η προσήλωση στην κεντρικότητα του κράτους για την επίτευξη των αλλαγών δια της συμπερίληψης των λιγότερο προνομιούχων αλλά και της προστασίας των καλύτερα ενταγμένων. Το δεύτερο μισό της ιδεολογίας του, το «έθος» άλλαξε, μεταβαλλόμενο ήδη από την δεύτερη κυβερνητική του θητεία σε μια «φεουδαλική διαχείριση του κράτους».

Αυτό που χρειάζεται, σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά είναι μια επαναθεμελίωση του δόγματος και αλλαγή του έθους.

Η επαναθεμελίωση του ΠΑΣΟΚ οφείλει να βασιστεί σε δύο «ηθικές παραδοχές»: α) την αξιοδότηση της εργασίας έναντι της κατανάλωσης· β) την σύνδεση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων· και μια εσωκομματική οργανωτική αρχή  «καμιά εξουσία χωρίς δημοκρατία». 

Αυτές οι «ηθικές παραδοχές» έρχονται να θεραπεύσουν/ αποκαταστήσουν την μετάπτωση του μεταπολιτευτικού αιτήματος για εκδημοκρατισμό σε εξισωτισμό στο επίπεδο των αντιλήψεων για το ρόλο του Δημόσιο, να συγχρονίσουν τα κοινωνικά/ καταναλωτικά πρότυπα με την περίοδο παγκόσμιας οικονομικής συρρίκνωσης, και να εμπεδώσουν ένα αίσθημα διαγενεακής αλληλεγγύης και ατομικής υπευθυνότητας.

Μια τέτοια αλλαγή δεν μπορεί παρά να συνοδεύεται από μια ριζική μεταβολή της ‘ποιότητας’ των εσωκομματικών διαδικασιών. Οι όποιες, λοιπόν, υποψηφιότητες προκύψουν για την θέση του προέδρου, θα πρέπει να εμφανιστούν στα μέλη και στους φίλους μια πλατφόρμα, ένα ελάχιστο πολιτικό σχέδιο για την αναδιοργάνωση του κόμματος και την ανασυγκρότηση της χώρας, γύρω από το οποίο δομούν την υποψηφιότητά τους, και όχι μια μεταρρυθμιστική κενολογία.

Ένα ελάχιστο σχέδιο που να περιλαμβάνει:

α) την πολιτική των συμμαχιών του κόμματος: κοινωνικών - με ποιές κοινωνικές ομάδες θα συμπορευτεί - και πολιτικών –  αν και με ποιά κόμματα θα συμπήξει προγραμματικές συμφωνίες. Αν και για ένα σοσιαλιστικό/ σοσιαλδημοκρατικό κόμμα η σύνδεση με τον κόσμο της εργασίας είναι στοιχείο ιδρυτικό, δεν μπορεί να συνεχίσει να βασίζεται στον «αριστερόφρονο διεκδικητισμό», στην επαγγελία του κράτους-εργοδότη και των συντεχνιακών μικροδιευθετήσεων. Ιδιαίτερα σήμερα, που η πολιτική περιστολής των δημοσίων δαπανών έχει διαρρήξει τους δεσμούς με το «ταξικό μπλοκ» που στήριζε το κόμμα.

 β) τους βασικούς στόχους και επιλογές του κόμματος για την χώρα, μακροχρόνιους αλλά συγκεκριμένους. Πρώτα απ’ όλα την εκλογίκευση του δημόσιου τομέα και την αναμόρφωση της δημόσιας διοίκησης ώστε να καταστεί επιτέλους αποτελεσματική, ουδέτερη, προβλέψιμη, για να μπορεί να ανταποκριθεί στην εκτέλεση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων. Δεύτερον, την εξασφάλιση της θέση της χώρας στον σκληρό ευρωπαϊκό πυρήνα. Και τέλος, ένα πλαίσιο δίκαιης αναδιανομής του παραγόμενου πλούτου, (στην βάση της ανάγκης αλλά και της αριστείας).

γ) ένα "οδικό χάρτη" για την επίτευξη των στόχων αυτών, «μια «εικόνα» των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας, των υπαρκτών και δυνητικών συγκριτικών της πλεονεκτημάτων», τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και ένα χρονοδιάγραμμα για να αλλάξει ο τύπος ανάπτυξης αλλά και το κράτος, εξηγώντας, ταυτόχρονα, πειστικά στους πολίτες την θέση της Ελλάδας στον διεθνή καταμερισμό εργασίας. Και όλα αυτά μαζί με πολιτικές συμπερίληψης και προστασίας των περισσότερο αδύναμων στην δύσκολη φάση των αλλαγών, αρχικά, και όσων χάσουν το τρένο της ανάπτυξης στην συνέχεια.

Αν καταφέρει το ΠΑΣΟΚ να επαναθεμελιωθεί και να επαναθεμελιώσει το πολιτικό σύστημα και τις κοινωνικές αντιλήψεις στις νέες αυτές βάσεις είναι βέβαιο ότι έχοντας αλλάξει το ίδιο, θα αλλάξει την Ελληνική εξαίρεση και τη πάγια κατάσταση «έκτακτης ανάγκης», σε μια νέα ελληνική κανονικότητα.


Δευτέρα 2 Ιανουαρίου 2012

Το φαρμακείο στο μικροσκόπιο - Αλητεία ή προάσπιση συμφέροντος;


  

Πολλές φορές τα πολλά λόγια είναι φτώχεια. Φτώχεια καταραμένη. Δείτε το βίντεο επάνω . Είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να καταλάβετε το κείμενο που ακολουθεί. Να δείτε το ήθος των ανθρώπων, να κρίνετε, να σκεφτείτε. Να εντοπίσετε αιτίες της σημερινής μας κατάντιας σε μέρη πέραν του Κοινοβουλίου. Στο φαρμακείο της γειτονιάς σας για παράδειγμα...



Κρίνετε. Κρίνετε για να κριθείτε. Σκεφθείτε μόνο την απάντηση σε ΜΙΑ ΚΑΙ ΜΟΝΗ ΕΡΩΤΗΣΗ.

Ξέρετε παιδια φαρμακοποιών που ΔΕΝ ΣΠΟΥΔΑΖΟΥΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΣΕ ΟΠΟΙΟΔΗΠΟΤΕ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ; ΣΕ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΧΩΡΑ ΤΗΣ ΓΗΣ; 


Απολαύστε τώρα ήθος
ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΚΟΥΒΑΡΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑPDFΕκτύπωσηE-mail
Τοπικά θέματα
Παρασκευή, 23 Δεκέμβριος 2011 17:12
Αγαπητοί Συνάδελφοι,


Το ελληνικό φαρμακείο βρίσκεται υπό διωγμό. Δυστυχώς, το συνδικαλιστικό κίνημα υπό τις παρούσες δραματικές συνθήκες βρίσκεται σε διαλογισμό, ασχολούμενο με την τακτική του αγώνα, τις κοινωνικές συμμαχίες, τη μορφή των κινητοποιήσεων, τις οικονομικές μελέτες, τις τεχνοκρατικές λύσεις, νομίζοντας ότι υπάρχει η πολυτέλεια του χρόνου για όλα αυτά. Εξακολουθούμε να είμαστε συνομιλητές ενός αδίστακτου και αφερέγγυου υπουργού, που επανειλημμένως μας έχει κοροϊδέψει. Διαπραγματευόμαστε δηλαδή με αυτόν ο οποίος μεθοδεύει την εξαφάνισή μας, βάζοντάς μας να νομιμοποιήσουμε τις όποιες δυσβάστακτες μελλοντικές αποφάσεις του, και μας αποτρέπει μέσω του διαλόγου από μαζικές κινητοποιήσεις που θα έδιναν λύση σε όλα τα προβλήματα.. Συνάδελφοι , αυτές τις δύσκολες ώρες έχοντας στα χέρια μας ακόμα το φάρμακο, είμαστε σε θέση να επιβάλλουμε και να επιλύσουμε το σύνολο των προβλημάτων, αρκεί να αποφασίσουμε να το στερήσουμε από τον Έλληνα ασφαλισμένο. Οι τύψεις και οι αναστολές δεν μας ταιριάζουν. Στηρίξαμε το ασφαλιστικό σύστημα όλα αυτά τα χρόνια, αλλά σήμερα που στην υγεία κυβερνούν συμφέροντα , πρέπει να αγωνιστούμε για να προστατεύσουμε τις ζωές μας, τις οικογένειές μας και τους εργαζόμενους στον κλάδο μας. Συνάδελφοι, ο καθένας προσωπικά ας αναλογιστεί μέσα από τις δυσκολίες του πώς θα συμμετέχει . Η ενότητα του κλάδου γίνεται επιζήμια όταν υπάρχει αδιαφορία και έλλειψη αλληλεγγύης. Αγωνίσου σήμερα για το φαρμακείο σου, ακόμα κι αν πιστεύεις ότι μπορείς να επιβιώσεις οικονομικά στο αύριο. Χωρίς αγώνα απλώς δεν γνωρίζεις το δικό σου τέλος.  
Ο  ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΟΥΒΑΡΗΣ  ΚΩΝ/ΝΟΣ


ΕΔΩ διαβάστε το από την ιστοσελίδα

Εν ολίγοις τί προτείνει ο πρόεδρος φαρμακευτικού συλλόγου Πειραιά; Προτείνει τον ωμό εκβιασμό κυβέρνησης και κοινωνίας ώστε να παραμείνουν τα πράγματα ως έχουν. Αυτός να συνεχίσει με σταθερό κέρδος να εργάζεται - προστατευμένος από τον ανταγωνισμό- εξασφαλισμένος ο ίδιος αλλά και οι απόγονοί του.

Και επειδή ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, τα δεύτερα μπορεί να έχουν να κάνουν με διακινδύνευση της υγείας των ασφαλισμένων. Κυνισμός; Βλακεία; Αδιαφορία;

Φαντάζεται ότι αν για παράδειγμα υπάρξουν νεκροί από τυχόν έλλειψη φαρμάκων- δυναμιτίζεται η όποια κοινωνική συνοχή και θεωρεί ότι κάτι τέτοιο θα εξασφαλίσει άλλη μια πενταετία στο παρόν καθεστώς. Με μοχλό πίεσης το φάρμακο θέλει να αποτρέψει τις αλλαγές.

Αναρωτιέμαι. Αγνοεί πως το καράβι θα βουλιάξει αύτανδρο; Μάλλον όχι. Έχει φροντίσει για το δικό του σωσίβιο από τα τόσα χρόνια προσοδοφόρας εργασίας. Μάλλον ναι.