Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου 2015

Βρισκόμαστε στην αρχή (άρθρο γνώμης για την εφημερίδα Θεσσαλονίκη της 16/2/2015)


Τις ημέρες αυτές το βασικό θέμα της πολιτικής επικαιρότητας είναι η διαπραγμάτευση της ελληνικής κυβέρνησης  με τους εταίρους και οι προσπάθειες για σύναψη μιας αμοιβαίας επωφελούς συμφωνίας. Μετά από σειρά επαφών και συζητήσεων το τοπίο έχει ξεκαθαρίσει και οι γραμμές των εμπλεκομένων είναι κάπως πιο ευδιάκριτες σε σχέση με τις πρώτες ημέρες. Το eurogroup που προηγήθηκε καθώς και το σημερινό είναι κομβικά σημεία της εξελισσόμενης διαπραγμάτευσης καθώς το πεδίο είναι επίσημο, όλοι μιλάνε με ανοιχτά χαρτιά, με αριθμούς και δεσμεύσεις. Απομακρυνόμαστε από τα παραπολιτικά παραλειπόμενα, τις αμφισημίες, τις διορθωτικές δηλώσεις, τις διαψεύσεις και  τις εκθέσεις ιδεών.

Η διαφαινόμενη αδυναμία της κυβέρνησης να εμφανιστεί αρχικά με ένα στοιχειώδες σχέδιο για τη χώρα, ποσοτικοποιημένο και καταγραμμένο με αριθμούς και κουτάκια είναι μειονέκτημα. Η πολιτική διαπραγμάτευση δεν ισοδυναμεί με λόγια και ομιλίες γενικού περιεχομένου. Είναι λάθος η αντίληψη που θέλει τους αριθμούς να περιορίζουν το εύρος της διαπραγμάτευσης και να υποβιβάζουν δήθεν τη διαδικασία σε τεχνοκρατική διευθέτηση. Ειδικά όταν οι συνδαιτυμόνες είναι οι Ευρωπαίοι εταίροι, μια τέτοια παρουσία θα εκτιμώταν και θα προσέδιδε αυξημένη βαρύτητα στις διεκδικήσεις της ελληνικής πλευράς. Εάν η κυβέρνηση μπορούσε να τεκμηριώσει πως σημεία του πολιτικού της σχεδίου θα παρήγαγαν μετρήσιμα ισοδύναμα αποτελέσματα τότε αναμφισβήτητα θα κέρδιζε πέραν από τις εντυπώσεις και ουσιαστικά πλεονεκτήματα. Εξάλλου οι αστοχίες του μνημονίου, οι υποεκτιμήσεις των επιπτώσεων της δημοσιονομικής προσαρμογής, η απορρύθμιση  των εργασιακών σχέσεων χωρίς ουσιαστικό όφελος, η εκτίναξη της ανεργίας, η απαίτηση πολύ υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων χωρίς ιστορική αναλογία στο παρελθόν στην οποία βασίζεται η βιωσιμότητα του χρέους  ήταν και παραμένουν σημεία στα οποία μία δομημένη αντιπρόταση θα μπορούσε να επικεντρώσει και να διεκδικήσει με αξιώσεις την άμεση αλλαγή. Με αυτόν τον τρόπο θα  συμπαρέσυρε ίσως και τον συνολικότερο χαρακτήρα του προγράμματος σε πιο προοδευτική και ισόρροπη κατεύθυνση.

Αντί λοιπόν να καταναλώνεται το πολιτικό κεφάλαιο της κυβέρνησης σε διαδικασίες εύρεσης νέων ονομασιών, νέων όρων διαφορετικών από τους προηγούμενους ώστε να θεμελιωθεί η ριζική ανατροπή του μνημονίου υπέρ μιας συμφωνίας γέφυρα θα ήταν προτιμότερο να στοχεύαμε στα επιμέρους ευάλωτα και αναποτελεσματικά σημεία του μνημονίου. Με αυτόν τον τρόπο δεν θα διεκδικούσαμε ελληνικές εξαιρέσεις και αστερίσκους αλλά ώριμες αλλαγές και τροποποιήσεις. Θα εντασσόμασταν με μιας στο ρεύμα αλλαγής της οικονομικής πολιτικής λιτότητας έτσι όπως αυτό διαμορφώνεται και από άλλους παράγοντες και θεσμούς.

Σε κάθε περίπτωση βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή. Ακόμη και εάν επιτευχθεί μία συμφωνία με τους εταίρους τα δύσκολα είναι μπροστά. Οι προκλήσεις για κυβέρνηση και κοινωνία είναι δεδομένες. Οι λεγόμενες μεταρρυθμίσεις είναι σίγουρα ένα σημείο σύγκλισης όμως και εδώ υπάρχουν διαφορές. Οι εξυγιαντικές μεταρρυθμίσεις που επαγγέλλεται η κυβέρνηση είναι σημαντικές και δεν συναντούν αντιρρήσεις παρά μόνο αμφιβολίες υλοποίησής τους. Από εκεί και πέρα όμως εκτιμώ ότι υπάρχει απόσταση από αυτό που εννοούν οι εταίροι μεταρρυθμίσεις και από αυτό που η κυβέρνηση είναι σε θέση να προτάξει. Ενέργεια, τουρισμός, δημόσια διοίκηση, εκπαιδευτικό σύστημα, επενδύσεις, ιδιωτικοποιήσεις είναι τομείς όπου εντοπίζεται απόσταση ανάμεσα στις δύο πλευρές.

Τέλος, υπάρχει ένα ακόμη ζήτημα προοπτικής. Η πιθανότητα δημοσιονομικής ελάφρυνσης αν και αμφίβολη συγκεντρώνει και μεγιστοποιεί τη στήριξη προς την κυβέρνηση. Μεσοπρόθεσμα όμως αυτό δεν θα κρίνει πολλά. Το ελληνικό ζήτημα θα κριθεί θετικά μόνον εάν υπάρξει πυροδότηση μιας αναπτυξιακής διαδικασίας με συγκεκριμένα μάλιστα χαρακτηριστικά. Ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος μιας μακράς περιόδου ουσιαστικής στασιμότητας παρά τα πιθανά – λιγότερο ή περισσότερο- θετικά μεγέθη. Αυτός ήταν ο φόβος της προοδευτικής σκέψης την περίοδο του μνημονίου, αυτός παραμένει και σήμερα.

Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου 2015

Σταδιακή βελτίωση και όχι καταστροφικοί ηρωισμοί (άρθρο γνώμης για την εφημερίδα Μακεδονία της 11/2/2015)


Βρισκόμαστε στην τρίτη εβδομάδα μετά τις εκλογές τις 25ης Ιανουαρίου και τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Σε αυτό το διάστημα έχουν γίνει πολλά. Οι δράσεις έφεραν αντιδράσεις, η αεικινησία της νέας κυβέρνησης διεθνοποίησε ξανά το πρόβλημα της Ελλάδας μετά το 2010 και τις ανάλογες τότε προσπάθειες, χωρίς όμως καμία βεβαιότητα αποτελεσματικότητας μέχρι στιγμής. Η αρχική εντύπωση υποστήριξης των ελληνικών αιτημάτων υποχώρησε καθώς μετά την απομάκρυνση της ελληνικής αντιπροσωπίας  από τις πρωτεύουσες, διαδοχικά οι εταίροι επανέλαβαν τις πάγιες θέσεις τους για συνέχιση μεταρρυθμίσεων και συνεργασία με την τρόικα. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως όλη αυτή η προσπάθεια από ελληνικής πλευράς πήγε χαμένη καθώς υπήρξε μία σημαντική διαφορά σε σχέση με την προηγούμενη κυβέρνηση. Αντιστράφηκε το δόγμα «πρώτα υλοποιώ και μετά διαπραγματεύομαι», παρουσιάστηκε η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας με τρόπο πιο ρεαλιστικό από το «success story», το κοινωνικό ζήτημα μπήκε στο επίκεντρο των προσπαθειών και αμφισβητήθηκε ανοιχτά η ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική λιτότητας. Με μια πρώτη ματιά η νέα ελληνική κυβέρνηση φάνηκε να σπάει μία άρρητη συμφωνία των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Με αφέλεια και θάρρος παραδέχεται και υπογραμμίζει ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός και πως πρέπει να υπάρξει αλλαγή πολιτικής. Η ευρωζώνη ήταν και παραμένει ο βασικός αποσταθεροποιητικός παράγοντας για την παγκόσμια ανάπτυξη.

Υπάρχουν όμως και αρνητικές πλευρές της προσπάθειας αυτής. Εμφανίζεται η ελληνική κυβέρνηση να ζητάει χρόνο μέσω ενός προγράμματος γέφυρα, μέχρι να παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και δημοσιονομικών ισοδύναμων που θα αντικαταστήσει το μνημόνιο. Θεμιτή, λογική απαίτηση λέμε εμείς εντός Ελλάδας αλλά άλλοι το βλέπουν ως αθέτηση συμφωνιών και ασυνέχεια του κράτους και δυσφορούν. Επιπλέον, ένα λογικό ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί τα 2-3 χρόνια αξιωματικής αντιπολίτευσης ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ετοίμαζε ένα τέτοιο σχέδιο ώστε σήμερα να είναι σε θέση να το παρουσιάσει. Εάν είχε έτοιμο ένα στοιχειώδες πρόγραμμα προοδευτικών μεταρρυθμίσεων, ένα στοιχειώδες σχέδιο δημοσιονομικών ισοδύναμων μέτρων, ένα στοιχειώδες πλάνο διαπραγμάτευσης με πολύ συγκεκριμένες απαιτήσεις και στόχους, με εντοπισμό των πιο αδύναμων, άδικων, αναποτελεσματικών σημείων του μνημονίου, με συγκεκριμένες απαιτήσεις θεσμικού τύπου ( π.χ κατάργηση της Τρόικα), με προτάσεις διαχείρισης του δημοσίου χρέους συμβατές με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, σήμερα θα βρισκόταν σε πιο πλεονεκτική θέση.  Ένα σχέδιο ρεαλιστικό, δημοκρατικό, ευρωπαϊκό που θα πατάει πάνω σε δίκαια αιτήματα αλλά και σε επίπονες και άβολες αλήθειες, που δεν θα βασίζεται σε έναν άκρατο και μονομερή βολονταρισμό, με κέντρο τον ελληνικό εξαιρετισμό θα μπορούσε ενδεχομένως να προκαλέσει μεγαλύτερα ρήγματα στην γερμανικής εμπνεύσεως οικονομική πολιτική της λιτότητας.

Σε κάθε περίπτωση όμως η νέα κυβέρνηση πρέπει να έχει την απαραίτητη ευελιξία ώστε να μπορέσει να αποφύγει τη διεθνή και ευρωπαϊκή απομόνωση.  Να μην τυφλωθεί από την μεγάλη εσωτερική υποστήριξη που απολαμβάνει διότι αυτό δεν είναι ασφαλές κριτήριο ορθότητας – το διδάσκει η ελληνική Ιστορία πλείστες όσες φορές. Να επιδιώξει τη βάσανο της καθημερινής και σταδιακής βελτίωσης και όχι την καταστροφική γοητεία ηρωικών ενεργειών. Οι προγραμματικές δηλώσεις αρχικά δημιούργησαν ανησυχία όχι γιατί ήταν ριζοσπαστικές αλλά γιατί δεν φάνηκε να γεφυρώνουν το χάσμα με την κυρίαρχη πολιτική των εταίρων – δείγμα και αυτό της ευρωπαϊκής πραγματικότητας. Μια αμοιβαία επωφελής συμφωνία και ένας κοινός τόπος για τα μετέπειτα φαίνεται παρόλα αυτά να διαμορφώνεται οδεύοντας στο eurogroup. Εάν ξεπεραστεί ο σκόπελος της επί της αρχής συμφωνίας ακολουθεί μαραθώνιος για κυβέρνηση και ελληνική κοινωνία.  

Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου 2015

Φαντάζεστε μια νέα ελληνική κυβέρνηση ....


Ένα βασικό λάθος ΟΛΩΝ των αξιωματικών αντιπολιτεύσεων είναι πως αντιλαμβάνονται τον χρόνο της αντιπολίτευσης ως χρόνο ωρίμανσης του κυβερνητικού φρούτου, ως χρόνο υπομονής, ως χρόνο υποσχετικής γυμναστικής.
================
Έτσι έπραξε η ΝΔ επί Σημίτη, έτσι το ΠΑΣΟΚ επί Καραμανλή ( αν και υποκειμενικά θα πω ότι εμφάνισε ένα πρόγραμμα δομημένο αλλά εκτός της τρέχουσας πραγματικότητας και της δυναμικής των πραγμάτων στην οικονομία), το ίδιο και χειρότερα η ΝΔ επί Παπανδρέου, έτσι και ο ΣΥΡΙΖΑ τα 2,5 χρόνια 2012-2015.
================
Στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει το ελαφρυντικό πως έπρεπε να ωριμάσει σε συνθήκες εξαιρετικά πυκνού πολιτικού χρόνου, εν μέσω κοινωνικού αναβρασμού και κατακερματισμού του πολιτικού σκηνικού.
Από την άλλη, το λάθος που δεν μπορεί να παραγνωριστεί στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι γνώριζε τα ασφυκτικά δεδομένα όχι ,μόνο της δημοσιονομικής πραγματικότητας αλλά κυρίως  της χρονικής πολυπλοκότητας αλλεπάλληλων πεδίων και παραγόντων,με αποφασιστικό ρόλο στο ελληνικό ζήτημα.
================
Εμφανίζεται σήμερα ως κυβέρνηση να ζητάει χρόνο μέσω ενός προγράμματος γέφυρα, μέχρι να παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και δημοσιονομικών ισοδυνάμων που θα αντικαταστήσει το μνημόνιο.
Θεμιτή, λογική απαίτηση λέμε εμείς, οι πολλοί εντός Ελλάδας και όσοι μας υποστηρίζουν εκτός ( οικονομολόγοι, αρθρογράφοι, αναλυτές). Άλλοι το βλέπουν ως αθέτηση συμφωνιών και ασυνέχεια του κράτους και δυσφορούν. Δεν μπορώ να πω πως δεν έχουν ερείσματα αν και συντάσσομαι με εμάς και την προσπάθειά μας.
=================
Και το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης;
Και οι προεκλογικές υποσχέσεις;
Και ο ένας νόμος και το ένα άρθρο;
Αυτά πολλοί τα ξεπερνάμε καθώς έχουμε αφομοιώσει τον τρόπο του ελληνικού πολιτικού παιχνιδιού. Δεν τα ξεπερνάμε ως άχρηστα, ως μη αναγκαία, ως περιττά- αντίθετα μπορούμε να τα συνυπογράψουμε.
Υπάρχουν όμως κάποιες προϋποθέσεις για την υλοποίησή τους και αυτές ΠΡΕΠΕΙ να είναι στο επίκεντρο.
=================
Όμως ερωτώ : ΦΑΝΤΑΖΕΣΤΕ Η ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ να είχε ΕΤΟΙΜΟ ένα στοιχειώδες πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων - προοδευτικών θα πω εγώ- ένα στοιχειώδες σχέδιο δημοσιονομικών ισοδύναμων μέτρων, ένα στοιχειώδες πλάνο διαπραγμάτευσης με ΠΟΛΥ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ απαιτήσεις και στόχους. Με εντοπισμό των πιο αδύναμων, άδικων, αναποτελεσματικών σημείων του Μνημονίου, με συγκεκριμένες απαιτήσεις θεσμικού τύπου ( κατάργηση της Τρόικα), με προτάσεις διαχείρισης του δημοσίου χρέους συμβατές με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς;
=================
ΦΑΝΤΑΖΕΣΤΕ με λίγα λόγια την περίπτωση όπου η ΝΕΟΕΚΛΕΓΜΕΝΗ ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ της ΕΛΛΑΔΑΣ έριχνε όλο το βάρος της γοητείας της. όλο το ειδικό της βάρος, όλο το συμβολικό και αξιακό της φορτίο σε μικρότερα πεδία αλλά ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ;
Να εκπλήσσει ευχάριστα τους πάντες με ένα σχέδιο ρεαλιστικό, δημοκρατικό, ευρωπαϊκό που θα πατάει πάνω σε δίκαια αιτήματα αλλά και σε επίπονες και άβολες αλήθειες;
Ένα σχέδιο που δεν θα βασίζεται σε έναν άκρατο και μονομερή βολονταρισμό, με κέντρο τον ελληνικό εξαιρετισμό, ένα σχέδιο που θα μπορούσε ενδεχομένως να προκαλέσει μεγαλύτερα ρήγματα στην γερμανικής εμπνεύσεως οικονομική πολιτική της λιτότητας;
=================
Είναι δύσκολο αλλά θα ήταν πολύ ωραία εξέλιξη. 

Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου 2015

Ακολουθεί πολιτική εκτίμηση



Μετά τα τελευταία δεδομένα και χωρίς να έχουμε πλήρη εικόνα των όσων διαδραματίζονται παρά μόνο όσων δημοσιοποιούνται, έχοντας μία καλή εικόνα όμως των ανθρώπων γύρω μας, λέγω τα εξής:
======================
Ο Τσίπρας και η κυβέρνηση, εντός της χώρας ενισχύονται. Ό,τι και να ειπωθεί περί κωλοτούμπας, ό,τι και να ειπωθεί περί διακινδύνευσης, ό,τι και να ειπωθεί για αναγκαιότητα μετατοπίσεων και προσαρμογών δεν τον αγγίζει.
ΠΡΟΣΕΞΤΕ. Ακριβώς αυτά να κάνει, να υποχωρήσει, να κάνει κωλοτούμπα, να μετατοπιστεί ΠΑΛΙ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΚΕΡΔΙΣΜΕΝΟΣ.
======================
Κάνουνε πολλοί το λάθος να μετρούν με το χάρακα την ονομαστική αξία των προεκλογικών υποσχέσεων και να προβλέπουν μεγάλες απογοητεύσεις εάν δεν υλοποιήσει επακριβώς το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης και τις λοιπές παρόλες. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΤΣΙ.
======================
Όλοι θα του αναγνωρίσουν ότι προσπάθησε και όσοι επί της ουσίας θα συμφωνούν με την ρεαλιστική στροφή και μετατόπιση θα τον στηρίξουν για να αποφευχθεί το κακό.
======================
ΕΝΣΩΜΑΤΩΝΕΙ ΛΟΙΠΟΝ ΑΥΤΟΣ όλη την διαμαρτυρία και την κοινωνική αναστάτωση, εξασφαλίζει την στήριξη από τους μετριοπαθείς ( θα έχει και κάποιες απώλειες) και ΤΑΧΥΤΑΤΑ ΟΔΕΥΕΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ της λεγόμενης ΚΕΝΤΡΙΚΟΤΗΤΑΣ στο πολιτικό σύστημα.
Αυτής που είχε το ΠΑΣΟΚ από το 1977
Υ.Γ Τα ανωτέρω δεν ισχύουν εάν επέλθει καταστροφή - έξοδος από το ευρώ

Δευτέρα 2 Φεβρουαρίου 2015

Η βασική προϋπόθεση και τα ψιλά γράμματα (άρθρο γνώμης για την εφημερίδα Θεσσαλονίκη της 2/2/2015)

Η εκλογική επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα γεγονός με μεγάλη σημασία. Ένα κόμμα της ευρωπαϊκής Αριστεράς, σαφώς κατά της λιτότητας και των αντίστοιχων προγραμμάτων είναι πλέον κυβέρνηση σε χώρα μέλος της ΕΕ και της Ευρωζώνης. Είναι σημαντική και για την πολιτική ιστορία της Ελλάδας καθώς για πρώτη φορά ανέρχεται στην εξουσία αριστερό κόμμα, σπάζοντας την αλληλουχία εναλλαγών των κομμάτων - παρατάξεων ( δεξιά – κεντροαριστερά) από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 – τότε που διαμορφώθηκαν οι βασικές παράμετροι του πολιτικού σκηνικού στην Ελλάδα. Η εκτίναξη των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ σε πρώτη φάση και ακολούθως η εκλογική επικράτησή του κατέστησαν δυνατές λόγω αφενός της χρεοκοπίας και αφετέρου της αδυναμίας εφαρμογής πολιτικών που θα επιμέριζαν δίκαια τα βάρη. Το μνημόνιο βέβαια δεν ήταν η αιτία της κρίσης αλλά το αποτέλεσμα αυτής, ασχέτως της πολιτικής ρητορικής των νικητών των εκλογών. Ήταν ένα πρόγραμμα που εμπεριείχε δομικές μεταρρυθμίσεις αλλά και δυσβάσταχτους δημοσιονομικούς περιορισμούς. Θα μπορούσε να είναι καλύτερο, ηπιότερο, αποτελεσματικότερο και ταυτόχρονα οι ελληνικές κυβερνήσεις θα μπορούσαν να εφαρμόσουν γρηγορότερα και αυθεντικότερα το διαρθρωτικό σκέλος, επιδρώντας σημαντικά προς θετική κατεύθυνση στο δημοσιονομικό. Δεν το έπραξαν και τελικά επιβάρυναν δυσανάλογα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα βρίσκεται μπροστά σε μεγάλες προκλήσεις και καλείται πολύ σύντομα να λάβει μεγάλες αποφάσεις. Η βασική προϋπόθεση μιας επιτυχημένης διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ είναι η συμφωνία με τους εταίρους και η αποφυγή της ολομέτωπης σύγκρουσης. Με ποιον τρόπο αυτή θα επιτευχθεί, με ποια τακτική, ποιους ελιγμούς, ποια διαπραγματευτικά χαρτιά, ποιες διεκδικήσεις και ποιες υποχωρήσεις είναι ζήτημα ανοιχτό. Οι παράμετροι της συμφωνίας δεν είναι ασήμαντοι αλλά σήμερα το μείζον είναι η επίτευξη της συμφωνίας. Οι δηλώσεις του πρωθυπουργού που διαβεβαιώνουν πως η Ελλάδα θα προχωρήσει μαζί με τους εταίρους φανερώνουν την κατεύθυνση, παρά την θεατρικότητα του υπουργού οικονομικών στη συνέντευξη Τύπου με τον κ. Ντάισελμπλουμ.
 
Οι προεκλογικές και μετεκλογικές εξαγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ είναι πολλές και προϋποθέτουν μια αμοιβαία επωφελή συμφωνία που θα απελευθερώνει πόρους μειώνοντας τις επιβαρύνσεις του χρέους. Στην ευκταία περίπτωση που αυτό συμβεί, η νέα κυβέρνηση θα έχει την δημοσιονομική δυνατότητα υλοποίησης μέρους των δεσμεύσεών της. Όμως οι προκλήσεις δεν σταματούν εκεί. Για να μπορέσει να το πράξει αυτό δεν πρέπει να καταρρεύσουν τα φορολογικά έσοδα διότι η όποια ελάφρυνση θα πάει χαμένη ή θα ψαλιδιστεί καλύπτοντας τις υστερήσεις.

 Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως ο βασικός κορμός της κυβέρνησης, έχει υποσχεθεί πολλά περισσότερα. Μετεκλογικά μιλάει για ένα μεγάλο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που θα επιδράσει θετικά στην οικονομία και θα παραγάγει ισοδύναμο αποτέλεσμα αντί των δημοσιονομικών μέτρων, εξαγγελία ολόσωστη διακηρυκτικά αλλά απαιτεί χρόνο και αυστηρό σχέδιο που δεν παρουσίασε. Αναμφίβολα υπάρχουν μεταρρυθμίσεις που μπορούν να επιδράσουν θετικά στο δημοσιονομικό ζήτημα αλλά δεν αρκεί μόνον αυτό. Εξάλλου οι εταίροι αυτές τις εξαγγελίες δεν τις λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους καθώς είναι επαναλαμβανόμενες και ατελέσφορες από πλευράς μας.

Τέλος ένα ακόμη σημείο που πρέπει να προσεχθεί είναι αυτό των πεδίων που δεν σχετίζονται άμεσα με το δημοσιονομικό. Στα δημοσιονομικά με τον έναν ή τον άλλο τρόπο υπάρχει εξωτερικός καταναγκασμός, συγκεκριμένο πλαίσιο, υπαρκτές αλλά ταυτόχρονα πεπερασμένες δυνατότητες. Σε όλα τα υπόλοιπα πεδία όπως η δημόσια διοίκηση, το εκπαιδευτικό σύστημα, οι αναπτυξιακές επιλογές, οι δημόσιες επενδύσεις, οι θεσμικές αλλαγές, ο εκσυγχρονισμός του πολιτικού συστήματος υπάρχουν ακόμη πολλά ερωτηματικά. Τα αποτελέσματα παρεμβάσεων σε αυτά τα πεδία θα φανούν μεσοπρόθεσμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κόμμα της Αριστεράς και είναι λογικό να κινηθεί με βάση το ιδεολογικό και πολιτικό του φορτίο. Προεκλογικά υποσχέθηκε επιστροφή στα προ κρίσης σχήματα, εσωστρεφή κορπορατισμό με επαναφορά  εθνικών πρωταθλητών, ενσωμάτωση όλων σχεδόν των αιτημάτων στο κράτος, κάπως μεγαλύτερο κράτος, αυξημένη κατανάλωση. Αυτό το μοντέλο είναι δύσκολα διατηρήσιμο. Είναι αυτό άλλωστε που οδήγησε στη χρεοκοπία. Εκεί θα πρέπει να επιδείξει ευελιξία και προσαρμοστικότητα. Μακροπρόθεσμα εκεί θα κριθεί.