Το πρόγραμμα ( άρθρο μου για την Θεσσαλονίκη της 19/3/2012)

Οι εθνικές εκλογές που έρχονται είναι από τις πιο σημαντικές των τελευταίων ετών. Όχι πως κάθε εκλογική μάχη δεν έχει διακυβεύματα, αλλά οι συγκεκριμένες είναι κομβικές. Πολλές σταθερές γύρω από τις οποίες δομούνταν ολόκληρη η ζωή μας έχουν ανατραπεί και αναμένεται να αμφισβητηθούν και όλες οι υπόλοιπες. Οι πολίτες πάνω από την κάλπη θα αποφασίσουν για κεφαλαιώδη ζητήματα. Ζητήματα με βαρύτητα που τα τελευταία 40 σχεδόν χρόνια αγνοούσαμε.

Το διακύβευμα έτσι όπως θα τεθεί θα είναι διλληματικό. Άλλωστε τα μεγάλα διλλήματα εμφανίζονται τις περιόδους όπου τα διακυβεύματα είναι μεγάλα. Η Ελλάδα στο κάδρο της παγκοσμιοποίησης είναι μια μικρή χώρα. Οικονομικά, πληθυσμιακά, σε έκταση. Όμως η παγκόσμια οικονομική κρίση, οι επιλογές της Ε.Ε και η βίαιη αλλαγή οικονομικού και κοινωνικού μοντέλου που , μοιραία μας έθεσε στο επίκεντρο.

Το πολιτικό σύστημα που εν πολλοίς ευθύνεται για την τραγική θέση της χώρας μιας και τα τελευταία χρόνια διεύθυνε πολιτικά με περισσή αμέλεια και χωρίς καμία στοίχιση με τις παγκόσμιες αντικειμενικές εξελίξεις, καλείται να τοποθετηθεί επί του ζητήματος. Το βάρος είναι μεγάλο, οι συνισταμένες πολλές, η ετερότητα των προσεγγίσεων δεδομένη.

Η δημιουργία πολλών κομμάτων φανερώνει πως βρισκόμαστε σε φάση μετάβασης. Οι πολίτες θέλουν να τιμωρήσουν αυτούς που θεωρούν υπαίτιους της κατάστασης, θέλουν να ακούσουν πιθανές προτάσεις και εναλλακτικές, αποδεσμεύονται μερικώς από τις μεγάλες παραταξιακές ταυτότητες που δέσποζαν στο πρόσφατο παρελθόν. Είναι όμως αυτό αρκετό; Δημιουργούνται συνθήκες εξόδου από την κρίση; Δημιουργούνται προϋποθέσεις λύσης του προβλήματος;

Εδώ ας είμαστε λίγο πιο επιφυλακτικοί. Η δημοσκοπική κατάρρευση των δύο μεγάλων κομμάτων επιβαρύνει με ένα πρόσθετο φορτίο τα μικρότερα, αλλά και τα νεοπαγή. Αυτή τη φορά δεν αρκεί η διαμαρτυρία, η αποδοκιμασία, η καταδίκη. Αυτή τη φορά οφείλουν να μπουν στη βάσανο κατάρτισης προγράμματος. Ενός προγράμματος πλήρους, ρεαλιστικού, ολόπλευρου που από την πρώτη σελίδα του θα πρέπει να απαντά αποφασιστικά στα κομβικά ζητήματα και στην συνέχειά του να προτείνει επιμέρους. Κομβικά ζητήματα είναι τα θεμελιώδη. Αφορούν τον προσανατολισμό της χώρας, το νόμισμα, το μνημόνιο. Η τοποθέτηση επί αυτών δεν χρειάζεται να είναι μονολεκτική. Χρειάζεται να είναι κατανοητή. Επιμέρους ζητήματα σε άμεση συσχέτιση με τα κομβικά είναι οι μεταρρυθμίσεις, το κράτος, η δημόσια διοίκηση, η οικονομία, το κράτος πρόνοιας, το επιχειρείν.

Το εγχείρημα είναι δύσκολο και απαιτητικό αλλά ταυτόχρονα και ο μόνος τρόπος ουσιαστικής ανανέωσης και συνεισφοράς στον τόπο. Η κατάρτιση ενός προγραμματικού κειμένου είναι πράξη ευθύνης. Δίνει την δυνατότητα σύγκρισης, κριτικής. Επιτρέπει την συζήτηση για μετεκλογικές συνεργασίες, δίνει νόημα στην έννοια της προγραμματικής σύγκλισης. Βέβαια το προγραμματικό κείμενο οφείλει να είναι ρεαλιστικό, να λαμβάνει υπόψη του τις αντικειμενικές συνθήκες, να είναι λιγότερο διακηρυκτικό και περισσότερο πρακτικό. Αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως πως είναι λιγότερο ριζοσπαστικό. Πιθανά ένα ρεαλιστικό ριζοσπαστικό πρόγραμμα να αποδειχθεί ο καλύτερος συνδυασμός των εκλογών που έρχονται. Βέβαια η διαπίστωση αυτή δεν αποκλείει εξ’ ορισμού τα δύο μεγάλα κόμματα. Διατηρούν την ευκαιρία και την δυνατότητα να καταθέσουν και αυτά την προγραμματική τους πρόταση. Ίσως κριθούν πιο αυστηρά, όλοι θα κριθούν όμως.