Πέμπτη 12 Ιανουαρίου 2012

Περί σουηδικού μοντέλου και ιστορικών λαθών του ΠΑ.ΣΟ.Κ

Μιας και η κρίση ευνοεί όλες τις αναθεωρητικές προσεγγίσεις ανέσυρα στη μνήμη μου μια συνέντευξη που διαβάζοντάς την προ τετραετίας μου είχε κάνει εντύπωση. Ένα επιπλέον κίνητρο για αυτή τη μανιώδη αναζήτηση αυτής της συνέντευξης είναι και η συζήτηση στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. Αυτή η κατ' εμέ αδυναμία των στελεχών του να αρθρώσουν λόγο πειστικό, αυτή τους η ρηχή επανατοποθέτηση επί του Μνημονίου, αυτή τους η ψευδεπίγραφη αγωνία για την τροπή που πήραν τα πράγματα είναι το λιγότερο εξοργιστική. Θαρρείς πως κάνοντας τέτοιας ποιότητας κυβιστήσεις με μιας τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα θα πεισθούν και θα τρέξουν σαν άλλοτε.

Αντί λοιπόν να παρακολουθήσω επισταμένως τον εσωκομματικό διάλογο, προτιμώ να συμβάλω σε αυτόν γράφοντας δύο τρεις γραμμές για ένα θέμα που νομίζω ότι είναι σημαντικό, καθώς καταδεικνύει   ένα ιστορικών διαστάσεων σφάλμα. Σφάλμα που δεν μπορεί να το χρεώσει κανείς ολοκληρωτικά στο ΠΑ.ΣΟ.Κ , αλλά που το ΠΑ.ΣΟ.Κ φέρει μεγάλο μερίδιο ευθύνης. Σφάλμα που εξετάζοντάς το αναλογικά καταδυναστεύει ακόμη την οικονομία  , μιας και το πολιτικό σύστημα συνεχίζει να το διαπράττει.

Η συνέντευξη την οποία έψαξα να βρω δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Μεταρρύθμιση τον Φεβρουάριο του 2007 ( δείτε την ΕΔΩ). Συνεντευξιαζόμενος ο Γκόραν Πέρσον . Εξηγούσε για τις αρετές του σουηδικού μοντέλου, την αξιοθαύμαστη αντοχή του σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης καθώς και για το εκπαιδευτικό μοντέλο. 

Αυτό που τότε μου έκανε εντύπωση ήταν ένα σημείο το οποίο και θα παραθέσω αυτούσιο.

Ερώτηση:  Οι συντηρητικοί, οι νεοφιλελεύθεροι, υποστηρίζουν πως εάν επιβάλλουμε υψηλούς φόρους στις επιχειρήσεις, θα σηκωθούν και θα φύγουν, προκαλώντας αποβιομηχάνιση και ανεργία. Εσείς, πώς τα καταφέρνετε;

Απάντηση: Αυτό το φαινόμενο το είχαμε συνεχώς. Επιχειρήσεις εγκατέλειπαν τη Σουηδία, διότι δεν μπορούσαν να παράγουν προϊόντα σε ανταγωνιστικές τιμές. Πρέπει, όμως, να ξέρεις, πως όταν ξεφορτώνεσαι το παλιό, μένει χώρος για το καινούργιο. Είμαι πολύ ευτυχής διότι η Σουηδία υπέστη αυτές τις διαρθρωτικές αλλαγές σε όλη τη δεκαετία του ’70, όταν ολόκληρη η βιομηχανία της κλωστοϋφαντουργίας μας εξαφανίστηκε, διότι δεν μπορούσε να πληρώνει αξιοπρεπείς μισθούς στους εργαζόμενους. Είμαι ευτυχής, διότι κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80 εξαφανίστηκε η βιομηχανία ηλεκτρικών ειδών, διότι δεν μπορούσαμε να ανταγωνιστούμε την Ασία. Επιβίωσαν επιχειρήσεις μόνον σε ορισμένους μικρούς τομείς, που μπορούσαν να καταβάλουν καλούς μισθούς. Όμως, ποτέ δεν καταβάλαμε προσπάθειες να εμποδίσουμε ή να επιβραδύνουμε τις διαρθρωτικές αυτές αλλαγές. Τις αφήσαμε να εξελιχθούν. Φυσικά, απλώσαμε δίχτυ ασφαλείας για τους ανθρώπους που έμειναν άνεργοι, τους βοηθήσαμε να τα βγάλουν πέρα και να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας. Διότι η εμμονή στο παλιό, σημαίνει ουσιαστικά συνεχή μείωση μισθών, επειδή το παλιό θα συνεχίσει να δέχεται διαρκώς πιέσεις.Στη θέση αυτών των επιχειρήσεων που έφυγαν, δημιουργήθηκαν νέες δυναμικές, ανταγωνιστικές επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας.

Σήμερα αυτό το απόσπασμα δεν προκαλεί εντύπωση. Τότε όμως πραγματικά απόρησα. Είναι δυνατόν πρωθυπουργός χώρας να χαίρεται για την αποβιομηχάνισή της; Εδώ εμείς στην Ελλάδα δώσαμε μάχες για να κρατήσουμε την κλωστοϋφαντουργία για παράδειγμα. Και αν μέναμε μόνο σε μάχες έχει καλώς. Δαπανήθηκαν πόροι για να στηρίξουμε κλάδους φθίνοντες που νομοτελειακά θα μετακινούνταν σε άλλες χώρες με τεράστια συγκριτικά πλεονεκτήματα - ιδιαίτερα στο εργατικό κόστος. 

Αυτή η στήριξη παραγωγικών τομέων που έφθιναν προκρίθηκε λόγω στόχευσης στην διατήρηση θέσεων εργασίας. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ με το ιστορικό και πολιτικό φορτίο που κουβαλούσε, ερχόμενο στην εξουσία στις αρχές της δεκαετίας του 1980 προτίμησε την με κάθε κόστος διατήρηση των θέσεων εργασίας. Κατανοητή επιλογή αλλά αν θέλουμε να είμαστε δίκαιοι - λανθασμένη. Λανθασμένη διότι τελικά και οι πόροι που δαπανήθηκαν δεν απέτρεψαν το μοιραίο και οι θέσεις εργασίας εν τέλη χάθηκαν παρά την πρόσκαιρη διάσωσή τους και οι πόροι δαπανήθηκαν ασκόπως ενώ θα μπορούσαν να στηρίξουν άλλους τομείς και η οικονομία και η παραγωγή δεν μετεξελίχθηκε και δεν προσαρμόστηκε στο νέο παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας.

Πολιτικές δικαιολογίες και αντεπιχειρήματα μπορούν να βρεθούν πολλά. Λόγοι που οδήγησαν σε αυτές τις επιλογές επίσης πολλοί. Το γεγονός όμως παραμένει. Τα χρόνια που η παγκόσμια οικονομία άλλαζε η Ελλάδα λόγω μιας καθυστέρησης φάσης έμεινε πίσω. 

Σήμερα που η φράση ''αλλαγή παραγωγικού μοντέλου'' έχει γίνει καραμέλα ακόμα και σε χείλη νηπίων θα πίστευε κανείς ότι έχοντας διδαχθεί από το παρελθόν οι επιλογές θα είναι σωστές. Όμως δείτε εδώ. Η κατανομή των πόρων του ΕΣΠΑ γίνεται με τρόπο και πάλι λανθασμένο. 

Ακολουθούν στοιχεία που βρήκα στο blog : Ανταγωνιστικότητα και καινοτομία


''Το ιλιγγιώδες ποσό των 8,2δις πάει σε «τσιμέντα»… δηλαδή το 78,8%… πάει σε δρόμους, γεφύρια, νοσοκομεία, σχολεία, αεροδρόμια, λιμάνια… και ναι μεν δίνουν άμεσα δουλειά σε πάνω από 100.000 ανθρώπους αλλά σε ένα με δυο χρόνια οι δουλειές τέλος… μένουν μόνο 2193 μόνιμες θέσεις εργασίας…

Το δεύτερο τεράστιο ποσό των 2,2δις που αποτελεί το 20,6% πάει στο εσωτερικό μέτωπο, για την στήριξη των μΜΕ, σε διάφορες βελτιώσεις στις Δημόσιες Υπηρεσίες, στα ενεργειακά δίκτυα, στην ερευνητική και ακαδημαϊκή κοινότητα και τέλος στην εξοικονόμηση κατ’ οίκον… εδώ έχουμε κάποιες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται και αντιστοιχούν στο 33,9% του συνόλου, δηλαδή περίπου 1637… Υπάρχουν κάποιες δράσεις όπως του Jeremy και το ΕΤΕΑΝ που δεν έχουν υπολογιστεί στις θέσεις εργασίας, αλλά δεδομένου του ευρέως φάσματος επιχειρηματικότητας που στοχεύουν δεν πιστεύω πως θα αποδώσουν περισσότερο από ότι οι υπόλοιπες δράσεις όπως π.χ. του νέου αναπτυξιακού νόμου που αποδίδει περίπου μια θέση εργασίας ανά 220.000 ευρώ επένδυσης.

Το απίστευτο νούμερο είναι η επένδυση που στοχεύει στην αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου… 0,64%... δηλαδή μόνο 67εκ ευρώ… καλά διαβάσατε 67 ολόκληρα εκατομμύρια!!! Που πάνε στο Corallia και στην Νέα Καινοτομική επιχειρηματικότητα του ΕΣΠΑ… το απίστευτο είναι πως αυτή η ελάχιστη επένδυση αποδίδει το 20% του συνόλου των νέων θέσεων εργασίας!!! Δηλαδή 1000 νέες μόνιμες θέσεις εργασίας με υψηλές αποδοχές και υψηλή προστιθέμενη αξία για την χώρα που αντιστοιχεί σε 67.000 ευρώ ανα θέση εργασίας. 67εκ. επένδυση για την βελτίωση του ισοζυγίου πληρωμών...

Δηλαδή αυτά τα 67εκ. παράγουν 55 φορές, ναι καλά διαβάσατε 55 φορές περισσότερες σταθερές θέσεις εργασίας από ότι οι επενδύσεις στα τσιμέντα…!!!

Αν δηλαδή δίναμε με έναν μαγικό τρόπο άλλα 200εκ με την ίδια στόχευση θα είχαμε τουλάχιστον άλλες 4000 νέες σταθερές θέσεις εργασίας ακόμα… δηλαδή όσες θέσεις εργασίας παράγουν τα υπόλοιπα 10δις!''

Επιστρέφοντας στο πολιτικό σκέλος - το συμπέρασμα που βγαίνει είναι πως ό,τι σε πρώτη ανάγνωση φαντάζει φιλολαϊκό δεν σημαίνει ότι είναι. Ό,τι σε πρώτη ανάγνωση φαντάζει αναπτυξιακό δεν σημαίνει ότι είναι. 

Το ΠΑ.ΣΟ.Κ και όσοι συγκεκριμένα εμπλέκονται στην υπόθεση ανασυγκρότησής του ή διεκδικούν την προεδρία του κόμματος, οφείλει(-ουν) να κάνει κάποιες παραδοχές. Η επίκληση του σουηδικού μοντέλου σοσιαλδημοκρατίας έχει καταστεί ανεκδοτολογική. Ή θα μελετηθεί και θα μεταφερθεί όπου αυτό είναι δυνατό ή καλύτερα ας εγκαταληφθεί κάθε αναφορά σε αυτό. Η αναπτυξιακή τροχιά που θα απαλύνει και θα αμβλύνει το οξύ κοινωνικό πρόβλημα της ανεργίας βασίζεται σε λανθασμένες συνταγές. Ή οι συνταγές αυτές θα αλλάξουν ή ας πάψει αυτή η καραμέλα.


Την δεκαετία του 1980 ήταν το ιστορικό πολιτικό φορτίο, οι κοινωνικές ανάγκες, η διαφορά φάσης. Την δεκαετία του 1990 η υστέρηση στον τομέα των υποδομών και η ολυμπιακή περιπέτεια. Σήμερα όμως δεν υπάρχει δικαιολογία. 

Εξάλλου ηγέτης και πρωτοπόρος αναδεικνύεται αυτός που μπορεί να προβλέψει. Να ψηλαφίσει το μέλλον, να προλάβει τις εξελίξεις και να προετοιμαστεί κατάλληλα. Ο όποιος εσωκομματικός διάλογος αναπτυχθεί στο κόμμα - είναι μία τελευταία ευκαιρία. Εάν δεν διεξαχθεί με τέτοιους όρους, εάν δεν επιχειρηθεί αναθεώρηση στόχων- εργαλείων- πολιτικών- λεξιλογίου, εάν επικρατήσουν λογικές εύκολου καταγγελτικού λόγου και αντιμνημονιακές κορώνες ( θαρρείς και είμαστε ιθαγενείς που δεν κατανοούν την συνθετότητα του προβλήματος) τότε πολύ φοβάμαι πως ο ιστορικός ρόλος του ΠΑ.ΣΟ.Κ έχει τελειώσει.






1 σχόλιο:

  1. Αυτό πραγματικά το σκεπτικό και αυτή τη γραφή θα την επικροτήσω. Όχι επειδή συμφωνώ -έχω λίγες ενστάσεις- αλλά επειδή ξεφεύγει ο αρθρογράφος (εσύ) από την αναμάσηση έωλων επιχειρημάτων...

    ΑπάντησηΔιαγραφή