Κοινωνικός Σύνδεσμος στη Θεσσαλονίκη

Από διαφορετικές πηγές είχα ενημερωθεί μερικές μέρες πριν για την εκδήλωση αυτή και είχα αποφασίσει πως θα παρευρισκόμουν. Λίγο οι παρεμβάσεις τους ( των ανθρώπων του Κοινωνικού Συνδέσμου) λίγο οι τοποθετήσεις τους, λίγο η προσωπική πορεία του καθενός και η παρατεταμένη αφωνία των κομμάτων καθιστούσαν θελκτική την επιλογή παρακολούθησης.

Μερικές παρατηρήσεις γενικού περιεχομένου στην αρχή για ζέσταμα. Πολύς κόσμος - γέμισε η αίθουσα. Μέσος όρος ηλικίας τα 50 έτη. Συντριπτικά περισσότεροι άνδρες από τις γυναίκες. Ακόμα λιγότεροι νέοι. Κλασική καθυστέρηση έναρξης της ομιλίας - αλλά όχι ''ώρα ΠΑ.ΣΟ.Κ''. Σε λογικά πλαίσια μέχρι να μπούνε όλοι στην αίθουσα, να μαζευτεί ο κόσμος κ.ο.κ

Μάλλον η ιδεολογικοπολιτική προέλευση του κοινού ήταν κεντροαριστερή - πασοκογενής (χωρίς αυτοί οι δύο χαρακτηρισμοί να ταυτίζονται υποχρεωτικά) καθώς αναγνώρισα αρκετά πρόσωπα. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπήρχαν άνθρωποι από άλλους πολιτικούς ή κομματικούς χώρους.

Δυστυχώς ο κ. Αρίστος Δοξιάδης δεν κατάφερε να φτάσει ποτέ στην αίθουσα, καθώς όπως μας ενημέρωσαν το αεροπλάνο στο οποίο επέβαινε δεν κατόρθωσε να προσγειωθεί στον αερολιμένα Θεσσαλονίκης.

Στα των ομιλιών τώρα. Πρώτος ανέβηκε στο βήμα ο κ. Ορέστης Καλογήρου ως εκπρόσωπος της κίνησης πολιτών ''Πολίτες για το Αύριο''. Η τοποθέτησή του κινήθηκε κάπου μεταξύ αναμενόμενων εκκλήσεων για μεταρρύθμιση και για επικράτηση κοινής λογικής. Ομιλία σχετικά καλή, με ρυθμό, όχι πολιτικό λόγο αλλά και χωρίς να ξεφεύγει από τα χιλιοειπωμένα αυτής της διετίας λόγια. Παρέθεσε δύο απόψεις σχετικά με το τί πρέπει να κάνει η Ελλάδα. Μία του Γιάννη Βούλγαρη και μία του Σωτήρη Βαλντέν - σημειώνοντας πως και οι δύο είναι κεντροαριστερές προτάσεις. Η πρώτη ομιλεί για πολιτική ενοποίηση ενώ η δεύτερη για ενίσχυση της εθνικής κυριαρχίας. Εξέφρασε την αισιόδοξη πεποίθηση πως ένα μεταρρυθμιστικό κίνημα το οποίο τέμνει οριζόντια το πολιτικό σύστημα  μπορεί να σώσει την χώρα. Έκλεισε την ομιλία του με την μεταφορά ενός αιτήματος μιας γνωστής του. " Δεν με ενδιαφέρει να μάθω ποιοι φοροδιέφυγαν ή ποιοί χρωστάνε στο Δημόσιο, αρκεί να μάθω ότι δέκα από αυτούς πλήρωσαν έστω μέρος των οφειλών τους" του είχε πει και αυτός μας το μετέφερε αυτολεξεί, ως ένα παράδειγμα της γενικότερης θέσης του περί επαναδημιουργίας σημείων επαφής πολιτικού συστήματος και πολιτών .

Ακολούθησε στο βήμα ο κ. Γιάννης Στουρνάρας. Η δική του ομιλία εμφανώς πιο συγκροτημένη, κατάτι πιο τεχνοκρατική και ελάχιστα πολιτική. Δομήθηκε σε τέσσερις άξονες - στόχους τους , οι οποίοι αν επιτευχθούν μπορούμε να ελπίζουμε. Δυστυχώς δεν μπορώ να τους θυμηθώ ξεχωριστά διότι δεν μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση, καθώς πλέον αποτελούν κοινό τόπο. Κρατώ τις σταθερές υπέρ Ε.Ε - Ευρώ - μεταρρυθμίσεων - δυσκαμψίας πολιτικού συστήματος. Η αίσθηση που μου έδωσε ήταν πως η προτάσεις του είναι σωστές, όπως προείπα δεν άκουσα κάτι εμφανώς νέο ή καινοτόμο, αλλά αυτό δεν απομειώνει την αξία ενός συγκροτημένου λόγου, βασισμένου σε οικονομικά στοιχεία και προβλέψεις. 

Τελευταίος στο βήμα ο κ. Γιώργος Φλωρίδης. Εμφανώς ο πιο ''πολιτικός'' λόγος - αναμενόμενο. Καταρχάς έχει δομημένο λόγο και σκέψη ( εμμένω σε αυτά τα χαρακτηριστικά διότι δεν αφθονούν δυστυχώς), δεύτερον έχει ρητορική δεινότητα και τρίτον φαίνεται να πιστεύει αυτά που λέει - το συμπεραίνω από τον τόνο της φωνής ( προσωπικά δίνω σημασία και στον τόνο της φωνής όποιου τοποθετείται - δεν είναι το ασφαλέστερο των κριτηρίων αλλά εγώ το επιλέγω ως τέτοιο). Όπως ενδεχομένως θα έχετε πληροφορηθεί από ΜΜΕ έντυπα ή ηλεκτρονικά, άσκησε δριμεία κριτική στους χειρισμούς του Γεωργίου Παπανδρέου  εντάσσοντας όμως την κριτική αυτή σε μία γενικότερη ανάλυσή του. ''Τα κόμματα δεν λειτουργούν δημοκρατικά, ούτε με βάση τις καταστατικές διαδικασίες με αποτέλεσμα όποιος τεθεί επικεφαλής ''κατακτά'' το κόμμα - ένα κόμμα αρχηγοκεντρικό όπου οι αντίθετες φωνές ή δεν υπάρχουν ή καταπνίγονται. Ακολούθως εάν αυτός ο αρχηγός κερδίσει τις εκλογές "κατακτά" και την χώρα - χωρίς σοβαρά θεσμικά αντίβαρα. Και όταν τυχαίνει αυτός ο άνθρωπος να είναι ικανός έχει καλώς ( αναφέρεται προφανώς στο Κώστα Σημίτη) - όταν όμως δεν είναι τότε τί γίνεται;'' . Συνέχισε κάνοντας λόγο για τους ''κηπουρούς'' και το ''υπηρετικό προσωπικό'' που κατέλαβε θέσεις ευθύνης ενώ δεν είχε τα εχέγγυα για κάτι τέτοιο. 

Ακολούθως μίλησε πιο γενικά. Παρατήρησε ότι η χώρα από το 1922 και μετά ηττάται συνεχώς. Μόνο δύο ήταν η κορυφαίες κατακτήσεις της από τότε. Η ένταξη της Ελλάδας στην τότε ΕΟΚ με την υπογραφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή και η ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ και της Κύπρου στην ΕΕ με υπογραφή Κώστα Σημίτη.

Έκανε λόγο για την ανάγκη ενός νέου πολιτικού υποκειμένου - ριζοσπαστικό Κέντρο το ονοματοδότησε και ανέφερε πως οι παλιές ιδεολογίες ήταν ιδεολογίες του υπερδανεισμού και άρα δεν μας κάνουν.

Αναφέρθηκε και αυτός στην ανάγκη μεταρρυθμίσεων. Ανέλυσε πως το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα τελείωσε κάπου εκεί το 2001 και έκανε ονομαστική αναφορά στις αποτυχημένες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες του Αλέκου Παπαδόπουλου στην υγεία, του Τάσου Γιαννίτση στο ασφαλιστικό και της Μαρριέτας Γιαννάκου στην παιδεία.

Τέλος αναρωτήθηκε και ρώτησε το κοινό εάν ένας πολιτικός έχει δικαίωμα να αλλάξει. Εάν του δίνεται αυτό το δικαίωμα όπως δίνεται σε έναν αγρότη, σε έναν επιχειρηματία - προφανώς κάνοντας μια μικρή αυτοκριτική διότι και ο ίδιος μετείχε στο πολιτικό σύστημα το οποίο κατήγγειλε.

Αφού λοιπόν έκανα μία προσπάθεια να μεταφέρω συνοπτικά όσα ειπώθηκαν, οφείλω να κάνω μερικές παρατηρήσεις.

Είναι πλέον εμφανές ότι η παγίωση ενός συγκεκριμένου λεξιλογίου, η δομημένη επιχειρηματολογία, η επίκληση της κοινής λογικής, η απαρέγκλιτη στήριξη της παραμονής της χώρας στο Ευρώ και στην ΕΕ έχουν διαμορφώσει μια ευκρινή τάση εντός της Ελληνικής κοινωνίας. Πολλοί προσπαθώντας να την ψηλαφίσουν ποσοτικά κάνουν λόγο για μια σιωπηρή πλειοψηφία που με κάποιον τρόπο πρέπει να ''βρεθεί'' πολιτικά. Άλλοι πάλι εκτιμούν πως οι δυνάμεις του λαϊκισμού υπερτερούν και έχουν και τα εργαλεία με το μέρος τους. Σε κάθε περίπτωση ένα πρώτο συμπέρασμα είναι πως ο χώρος αυτός ομογενοποιείται καθώς η επιχειρηματολογία του το λεξιλόγιό του, η ιεράρχηση των θεμάτων και η κατάδειξη του εχθρού και των προβλημάτων ολοένα και επαναλαμβάνονται. Δεν προστίθενται νέα δομικά στοιχεία - παρά μόνο εξειδικεύονται τα υπάρχοντα και δια της επανάληψης αφομοιώνονται.

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό είναι πως απουσιάζει η διάκριση Αριστερά - Δεξιά και επικρατεί η προσέγγιση της ''κοινής λογικής''. Αυτή μόνη της η παρατήρηση χωράει συζητήσεις επί συζητήσεων. Μια τέτοια προσέγγιση είναι εύηχη, εν μέρει σωστή στο βαθμό που προσπαθεί να κινητοποιήσει μερίδα κόσμου υπέρ των μεταρρυθμίσεων αλλά δεν είναι απόλυτα ορθή. Πίσω από σχήματα ''κοινής λογικής'' πολλές φορές κρύβονται επιλογές και πολιτικές αμιγώς ταξικές. Άλλες φορές μπορεί να καλύψουν απόψεις εθνικιστικές ή ρατσιστικές. Σε κάθε περίπτωση η έννοια της ''κοινής λογικής'' εργαλειακά χρησιμοποιούμενη μπορεί να αποφέρει καρπούς - προσωπικά επιφυλάσσομαι διότι προτιμώ ο λόγος υπέρ των όποιων μεταρρυθμίσεων να δομείται γύρω από την έννοια του συμφέροντος, μέρος του οποίου είναι και το ταξικό συμφέρον ( μπορεί σε συνθήκες κατάρρευσης η ταξικότητα να παραμερίζει αλλά όχι να εξοβελίζεται).

Ένα τρίτο χαρακτηριστικό είναι πως ο Φλωρίδης ονοματοδότησε το νέο πολιτικό υποκείμενο ριζοσπαστικό Κέντρο και όχι νέα/ φιλελεύθερη/ ευρωπαϊκή κεντροαριστερά. Αν δώσουμε βάση σε αυτή την επιλογή τότε έχουμε να κάνουμε με μία μεγάλη μετακίνηση και αλλαγή πλεύσης. Επίσης η επιλεκτική αναφορά στον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον Κώστα Σημίτη μετά τον κοινώς αποδεκτό Ελευθέριο Βενιζέλο, ακρωτηριάζει την πολιτική ιστορία του τόπου, τις πολιτικές, ιστορικές και συμβολικές αναφορές μιας μεγάλης μερίδας του ελληνικού λαού - έτσι όπως αυτές αποτυπώθηκαν στην Αριστερά και στον Ανδρέα Παπανδρέου.

Εάν πρόκειται για συνειδητή επιλογή ( ο κ. Απόστολος Δοξιάδης πιστεύει στο νέο Κέντρο )  πρόκειται για ολέθριο σφάλμα καθώς ναρκοθετεί την προσπάθεια εκσυγχρονισμού της χώρας εάν αφετηριακά απορρίπτει αυτόν τον κόσμο ( με τις ιδέες του, τα σύμβολά του, την δυναμική του) και τον τοποθετεί οριστικά στους απέναντι. Μια γνήσια εκσυγχρονιστική προσπάθεια πρέπει αυθεντικά να εγκολπώσει αυτή την παράδοση και να την ανασυνθέσει δημιουργικά. Με σκληρή κριτική αλλά και αναγνώριση της προσφοράς. Η επιτυχία του  όποιου εκσυγχρονιστικού σχεδίου προϋποθέτει την στήριξή του από  το λαό. Άρα χρειάζεται εκλαΐκευση, χρειάζεται να μετουσιωθεί σε όνειρο, προσδοκία, ψωμί, εργασία. Αυτό το λαϊκοδημοκρατικό στοιχείο της Μεταπολίτευσης είναι η βάση. Αυτό προσωπικά θέλω να μετεξελιχθεί και όχι να κατηγορηθεί και να απαξιωθεί ωσάν να είναι αποκλειστικός υπαίτιος της χρεωκοπίας διότι πολύ απλά ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ. 

Ο θησαυρός του ελάχιστου- μαγειρική/ ιστορία/πολιτική

Σε αρκετές συζητήσεις με τον φίλο μου Σάμι Γαράιμπε γύρω από την κρίση, καταλήγουμε πάντα πως το πολιτιστικό στοιχείο παίζει σίγουρα έναν κάποιο ρόλο. Το πολιτιστικό στοιχείο έτσι όπως αυτό διαμορφώθηκε στους αιώνες και έτσι όπως αυτό εκλαμβάνεται και επιδρά σήμερα. 

Είναι αυτός ο πολλάκις περιγραφόμενος δυισμός που διαπερνά την ψυχή του νεοέλληνα. Δυισμός που άλλοτε μας κρατά πίσω από τις εξελίξεις αλλά παρόλα αυτά πιστεύουμε πως μπορεί να μετατραπεί σε συγκριτικό πλεονέκτημα.

Μόλις πριν από λίγα λεπτά και σε συνέχεια αυτών των συζητήσεων, ο φίλος μου μου απέστειλε ( μου postαρισε στο facebook για την ακρίβεια) το ακόλουθο κείμενο. Το βρήκα εξαιρετικό και αποφάσισα να το μοιραστώ μαζί σας μέσω του blog.

Από το site www.gastronomos.gr - συντάκτης ο Σωκράτης Ν. Τσιχλιάς

Μήπως είναι μια ευκαιρία, η βαθιά κρίση στην οποία ρίξαμε την πατρίδα, να μας γυρίσει πίσω στους θησαυρούς του γαστρονομικού μας πολιτισμού;

Με τέσσερα - πέντε κρεμμύδια ξερά, λίγο αλεύρι, νεράκι, ένα μάτσο άνηθο, ξινοτύρι και λίγο λάδι μπορεί κανείς να παρασκευάσει γρήγορα και εύκολα ένα από τα διασημότερα εδέσματα-πρεσβευτές της ελληνικής κουζίνας: μια κυκλαδίτικη κρεμμυδόπιτα. Φθηνό, πάμφθηνο έδεσμα, εξαιρετικής γεύσης, σηκώνει άπειρες παραλλαγές - παρεκτροπές από την κλασική συνταγή: χωρίς φύλλο, με λίγο κοσκινισμένο αλευράκι στον πάτο του ταψιού και στην επιφάνεια της γέμισης, σε τάρτα, εάν το γεύμα είναι επίσημο, με ενισχυμένα μυριστικά πλάι στον άνηθο, μυρώνια ή καυκαλήθρες και λίγο μάραθο, αν σας αρέσει, ενώ πολλοί προσθέτουν στην ξινομυζήθρα κοπανιστή, για εντονότερες γεύσεις, ή την αραιώνουν με κατίκι, τσαλαφούτι ή άλλα αλοιφώδη της ελληνικής γαλακτοκομίας. Στέκεται άνετα η ευλογημένη κρεμμυδόπιτα στο πρωινό, στο κολατσιό, στο πλούσιο ή στο φτωχικό τραπέζι. Παντού ξετρελαίνει τους ουρανίσκους, με τη γλυκιά αψάδα του μαραμένου κρεμμυδιού να κοντράρει την οξύτητα της ξινομυζήθρας, ενώ ο άνηθος με το βαθύ, σχεδόν πηχτό, γλυκό του άρωμα σκαρφαλώνει τη γεύση εκεί που δοξάζεται η μεσογειακή κουζίνα: στην ποικιλία των αρωμάτων της γης, στον αντίποδα της λιπαρής μονοτονίας που κυριαρχεί σε πολλές κουζίνες της βόρειας Ευρώπης.

Αυτή είναι η δική μας παράδοση: η αφθονία του ελάχιστου. Οι θησαυροί της σπάνιδος. Οι μοναδικές γεύσεις που δίνουν στα φυτά και στα ζωντανά ο ήλιος, ο άνεμος, η αλμύρα, οι διαρκείς εναλλαγές του μικροκλίματος, της ζέστης με το ψύχος, της πέτρας με την ευφορία. Από εκεί αντλούμε τα μικρά ή μεγάλα θαύματα της επαρχιακής μας κουζίνας, από τον πλούτο της φτώχειας. Μ’ αυτήν διανύσαμε τους αιώνες, χωρίς σπατάλες, με σεβασμό, τιμή και αγάπη στην πρώτη ύλη και στον κόπο που προϋποθέτει.

Ίσως είναι μια ευκαιρία, λοιπόν, η βαθιά κρίση στην οποία ρίξαμε την πατρίδα, να μας γυρίσει πίσω στους θησαυρούς του γαστρονομικού μας πολιτισμού: προϊόντα εποχής, καθαρές - διακριτές γεύσεις, όσπρια, δημητριακά, φρούτα και σαλάτες στο καθημερινό μας σιτηρέσιο, ψάρια και κρέατα με μέτρο. Αυτή είναι η κουζίνα των ταπεινών υλικών και μιας πεντανόστιμης, θρεπτικής, υγιεινής μαγειρικής, η οποία δεκαετίες τώρα αποτελεί χρυσό διατροφικό κανόνα για την παγκόσμια ιατρική κοινότητα.  

Επιστρέφοντας σε ένα τελευταίο μικρό δικό μου σχόλιο και μην θέλοντας να αποσπάσω την προσοχή σου αναγνώστη από την συνταγή - πολιτική ανάλυση θέλω να μοιραστώ την εξής άποψη. Πόσο, μα πόσο γοητευτικές είναι όλες αυτές οι ιστορίες, οι συνταγές μαγειρικής, η μουσική, οι μύθοι που στέκονται συμπληρωματικά της Ιστορίας και της Πολιτικής - αλλά την χρωματίζουν και την καθιστούν ανθρώπινη και κυρίως συνδεδεμένη με τον τόπο. Είναι στοιχεία της επανεδαφικοποίησης της πολιτικής που σήμερα είναι ζητούμενο.

Ο Παπαδήμος στη χώρα των θαυμάτων

Ο Λουκάς Παπαδήμος είναι ο πρωθυπουργός της χώρας εδώ και ένα μήνα περίπου. Το πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο, πως επιλέχθηκε, τι λέχθηκε, τι συμφωνίες έγιναν δεν μας αφορούν άμεσα. Αυτό που θα ήθελα να τονίσω με το παρόν είναι πως τα μέχρι τώρα αποτελέσματά του είναι μηδαμινά.

Τα εμπόδια, οι δυσκολίες, η βραδύτητα, το πολιτικό προσωπικό είναι σίγουρα επαρκείς δικαιολογίες για το μηδενικό κυβερνητικό αποτέλεσμα. Όμως διερωτώμαι - είναι αυτές οι δυνατότητες του ανδρός και οι ευκαιρίες της συγκυρίας; 

Η χώρα χρειάζεται έναν Ελευθέριο Βενιζέλο και εμείς στην καλύτερη των περιπτώσεων θα έχουμε έναν Ξενοφώντα Ζολώτα. Κρίμα. Κρίμα για τη χώρα αλλά και για το πρόσωπο. Αναγνωρίζει κάθε εχέφρων πολίτης πως οι στιγμές είναι πρωτόγνωρες και το πρόβλημα της χώρας σύνθετο και πολυπαραγοντικό. Αυτό όμως είναι μία διαπίστωση - δεν είναι μέρος της λύσης.

Ο Λουκάς Παπαδήμος εάν σήμερα σε live μετάδοση ζητήσει τις παραιτήσεις 5-6 μεγαλοσχημόνων τύπου Πάγκαλου, με αφορμή μια εμετική δήλωση ( σαν αυτές που μας έχει συνηθίσει ο τελευταίος)  θα είχε κόστος; Ποιός θα αμφισβητούσε την επιλογή του αυτή; Ποιά οργανωμένη συλλογικότητα, κόμμα ή  ομάδα πολιτών θα διαφωνούσε; Ποιός θα τον υπέσκαπτε λόγω μιας τέτοιας κίνησής του; Ποιός θα τον εμπόδιζε; Κανείς.

Έτσι, με μια κίνηση υψηλού συμβολικού περιεχομένου - ενδεδυμένη με την απαραίτητη θεατρικότητα και δραματικότητα - θα αποκόμιζε οφέλη σε δύο επίπεδα. Από την μια θα μετασχημάτιζε κάπως αυτό το ετερόκλητο συνοθύλευμα που σήμερα αποκαλούμε Κυβέρνηση προς μια πιο ιταλική κατεύθυνση και από την άλλη θα κέρδιζε την στήριξη ή έστω την ανοχή μιας κρίσιμης μερίδας του ελληνικού λαού. 

Θα προκαλούσε μια ανατάραξη των λιμνάζοντων υδάτων, θα έσπαγε έναν μικρό μεν αλλά συμβολικά ισχυρό κρίκο της κακοδαιμονίας του πολιτικού συστήματος. Θα ανάγκαζε τα κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση να επαναστοιχηθούν πίσω από πολιτικές και όχι από ευκαιριακές συμμαχίες, θα ανέβαζε την ποιότητα των συνεργατών του εφόσον έκανε προσθήκες στελεχών τύπου Γιαννίτση και θα κέρδιζε και λαϊκή υποστήριξη.

Το σύνολο των ωφελειών θα του επέτρεπε να προγραμματίσει και να κυβερνήσει με ορίζοντα το κάτι παραπάνω της ολοκλήρωσης του PSI και της νέας δανειακής σύμβασης - ένα ετήσιο κυβερνητικό σχέδιο με αυστηρή ιεράρχηση και απόλυτα δεσμευτικό για τους εμπλεκόμενους.

Εφόσον δεν κάνει τέτοιες κινήσεις τακτικής δεν μπορεί να προσδώσει στρατηγικό βάθος στη διακυβέρνησή του, δεν μπορεί να πράξει τα επείγοντα και απαραίτητα στερούμενος ουσιαστική πολιτική νομιμοποίηση. Άρα εκλογές.

Υ.Γ Υπέρβαση. Σε στιγμές που ο χρόνος συμπιέζεται, οι απαιτήσεις είναι μεγάλες αλλά και τα προβλήματα δυσθεώρητα - υπερβαίνεις τον εαυτό σου/ την θέση σου/ τα χαρακτηριστικά σου και μετασχηματίζεσαι σε αυτό που έχει ανάγκη η Ιστορία. Αν επιδείξεις τέτοιο πολιτικό και ιστορικό αισθητήριο - μετατρέπεσαι σε εμβρυουλκό των εξελίξεων και διεκδικείς ρόλο ηγέτη.

Για τον δήμο Παύλου Μελά

Διαπιστώνω ότι λόγω της οικονομικής κρίσης κινδυνεύουμε να υποστούμε ακόμη μία αρνητική συνέπεια, μέσα στο πλήθος των υπολοίπων. Και η διαπίστωσή μου αυτή αφορά τον τομέα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης - που θεωρητικά θα μπορούσε να σταθεί ανάχωμα στην πλημμυρίδα των συνεπειών της κρίσης που μας πλήττει. Η δυνατότητα βέβαια αυτή θα υπήρχε εάν η Τ.Α εμφάνιζε χαρακτηριστικά ποιοτικότερα της κεντρικής διοίκησης, εάν υπηρετούνταν από πολιτικό προσωπικό καλύτερο από αυτό του κεντρικού πολιτικού συστήματος.

Ο κίνδυνος στον οποίο αναφέρομαι είναι ο εξής. Λόγω της οικονομικής δυσπραγίας του κράτους πολλές αδυναμίες των δημοτικών διοικήσεων ( έλλειψη σχεδίου, ικανού πολιτικού προσωπικού, πολιτικής βούλησης) να αποδοθούν στη γενικότερη κατάσταση. Η μεταφορά και η αποποίηση ευθυνών ελοχεύει όπου απουσιάζει το ικανοποιητικό αποτέλεσμα.

Φωτορεαλιστική απεικόνιση του μητροπολιτικού πάρκου
στο πρώην στρατόπεδο Παύλου  Μελά

Στην περίπτωση του δήμου Παύλου Μελά όπου διαμένω, διαπιστώνω το εξής. Η ύπαρξη ενός επικοινωνιακού δημάρχου- του Διαμαντή Παπαδόπουλου αποκρύπτει προς ώρας τις εμφανείς αδυναμίες του σχήματος που διοικεί σήμερα τον δήμο. Εξηγούμαι για να μην παρεξηγηθώ. Η παράταξη με επικεφαλής τον ίδιο έχει ένα σοβαρό πολιτικό μειονέκτημα. Κατά την προσωπική μου κρίση είναι συνονθύλευμα απόψεων και ιδεών, με περίεργη και ανοίκεια ανθρωπογεωγραφία που μάλλον δύσκολα θα μπορέσει να υπηρετήσει ένα συνεκτικό σχέδιο για την πόλη - εάν υποθέσουμε ότι υπάρχει τέτοιο. Συνυπολογίζοντας τις υπαρκτές δυσκολίες λόγω μεταρρύθμισης του Καλλικράτη και την στενότητα πόρων - το μείγμα γίνεται εκρηκτικό.

Βέβαια όπως προείπα η ικανότητα του δημάρχου να ελίσσεται από το γενικό στο ειδικό, από την μεγάλη εικόνα στην περιπτωσιολογία ( one man show) προς ώρας αμβλύνει τις εγγενείς αυτές αδυναμίες. Είναι χαρακτηριστικό του λόγου του -που μου έχει κάνει εντύπωση ομολογουμένως- η χρήση λέξεων και εννοιών όπως '' νέα οικονομία'' , '' τόξο δυτικών συνοικιών'' . Φαίνεται πως έχει δει και αξιολογήσει την μεγάλη εικόνα - αλλά αν τον παρακολουθήσει κανείς συστηματικά αντιλαμβάνεται πως το κάνει εργαλειακά. Είναι το όχημα διαφυγής του από τον έλεγχο και από την πολιτική αδυναμία της παράταξης της οποίας ηγείται.

Βέβαια θα αντιτείνει κανείς ότι η Τ.Α είναι κατεξοχήν χώρος συγκλίσεων και προγραμματικών συμφωνιών που οφείλει ( και μάλλον αυτό θα γίνει εκ των πραγμάτων) να αποκοπεί από τον άμεσο κομματικό εναγκαλισμό. Θα συμφωνήσω αρκεί να συντρέχουν δύο προϋποθέσεις. Πρώτον ύπαρξη συνεκτικού σχεδίου υψηλών προδιαγραφών λόγω αλλαγής μεγεθών ( νέος δήμος, μεγάλος, ιδιαιτερότητες) και λόγω οικονομικών δεδομένων και δεύτερον ύπαρξη ανθρώπων με παρεμφερείς τοποθετήσεις και ιδεολογικές αφετηρίες ώστε να επιτυγχάνεται μια υποτυπώδης συνοχή. Την δεύτερη προϋπόθεση θα μπορούσε να την παραλείψει κανείς εάν συνέτρεχε η πρώτη. Θα έλεγε κανείς ότι η δημιουργία ενός συνεκτικού προεκλογικού προγράμματος μέσα από προγραμματική σύγκλιση δεσμεύει  τα μέλη της παράταξης ακόμη και αν προέρχονται από εντελώς διαφορετικούς πολιτικούς κόσμους ( όχι κομματικούς απλά). 

Αντί όμως να συντρέχει έστω η πρώτη προϋπόθεση έχουμε να κάνουμε με την επιτομή του διακηρυκτικού πολιτικού λόγου. Γενικότητα, αφαιρετική σκέψη, wishful thinking και Άγιος ο Θεός ( αυτό με τον '' Άγιο Θεό'' οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ το αντιλαμβάνονται καλύτερα).

Τέλος κλείνοντας αυτήν την πρώτη μου παρέμβαση για τα διοικητικά του δήμου Παύλου Μελά έχω να τονίσω κάτι επιπλέον. Μου κάνει εντύπωση πώς άνθρωποι - μεταξύ των οποίων και ο νυν δήμαρχος - που βρίσκονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο σε υψηλές θέσεις της αυτοδιοικητικής πυραμίδας εδώ και μία εικοσαετία, σήμερα ανακαλύπτουν λάθη, εγκλήματα, παραλείψεις και αστοχίες χωρίς ίχνος αυτοκριτικής. Για παράδειγμα διαβάζω στην ιδρυτική διακήρυξη της παράταξης του δημάρχου

 "Την σημερινή κατάσταση των επιμέρους δήμων μας , από τον τρόπο διοίκησης των σημερινών δημάρχων όπου τίποτε δεν κατανόησαν, τίποτε δεν προέβλεψαν, τίποτε δεν προετοίμασαν και τίποτε δεν έλυσαν. Αντίθετα με την ανενέργεια και τις αποφάσεις τους:

επιβάρυναν το περιβάλλον (ΔΙΑΝΑ, ΤΙΤΑΝ, μολυσμένο νερό),

καθυστέρησαν την επίλυση του προβλήματος της σχολικής στέγης,

απαξίωσαν τα ευρωπαϊκά προγράμματα( ΕΣΠΑ, ολοκληρωμένα, κ.α)

και δεν αξιοποίησαν τα μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα του τόπου." 

την στιγμή που ο ίδιος έχει υπηρετήσει τον τόπο ...

''Η ουσιαστική εμπλοκή του με τα κοινά και την Τοπική Αυτοδιοίκηση ξεκίνησε το 1985, χρονιά κατά την οποία εκλέχτηκε συνοικιακός σύμβουλος στο Δήμο Σταυρούπολης.

Το 1987 διετέλεσε Γενικός Γραμματέας στη διοίκηση του Εθνικού Αθλητικού Κέντρου Σταυρούπολης.

Το 1990 εξελέγη για πρώτη φορά δημοτικός σύμβουλος με το συνδυασμό «ΑΝΑΝΕΩΣΗ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ» του Δημάρχου Σπύρου Μπαρούτα. Επανεξελέγη δημοτικός σύμβουλος για δύο ακόμη τετραετίες (1994 και 1998) με τον ίδιο συνδυασμό. Κατά τη διάρκεια της δωδεκαετούς του θητείας ανέλαβε διάφορες υπεύθυνες θέσεις:

· Πρόεδρος της Δημοτικής Επιχείρησης Τοπικής Ανάπτυξης Σταυρούπολης από το 1992 έως το 1998.

· Αντιδήμαρχος,υπεύθυνος για θέματα προγραμματισμού και ανάπτυξης καθώς και για θέματα τεχνικού προγράμματος και κοινωνικής πολιτικής, κατά διαστήματα από το 1992 έως και το 2002. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με θέματα πολεοδομικού σχεδιασμού, έργων υποδομής, προστασίας του περιβάλλοντος και αναπτυξιακών προγραμμάτων.

· Υπεύθυνος για τις Ευρωπαϊκές δράσεις του Δήμου Σταυρούπολης σε θέματα πολιτισμού, περιβάλλοντος, εκπαίδευσης, απασχόλησης και κοινωνικής μέριμνας (URBAN, EUROPAN 4, OUVERTURE-ΠΡΑΣΙΝΗ ΔΡΑΣΗ Ι, ΙΙ, TERRA).

Το 2002 εξελέγη Δήμαρχος με την Ανεξάρτητη Κίνηση Πολιτών''   ( ΕΔΩ και ΕΔΩ τα σχετικά αποσπάσματα)

Βέβαια από την άλλη οφείλω να ομολογήσω πως έχει πολιτικό αισθητήριο, έχει επικοινωνιακή δεινότητα για γενικότερα είναι πολιτικός. Δυστυχώς όμως αυτά τα χαρακτηριστικά δεν αποτελούν εχέγγυα για επιτυχή αποτελέσματα. Σίγουρα είναι νωρίς ακόμη για κρίσεις και συμπερασματικές προσεγγίσεις. Οφείλουμε να εξετάσουμε την πορεία και το έργο του ελπίζοντας τα καλύτερα για την πόλη μας.

Καθαρές αυλές και καθαροί δρόμοι ( εναλλακτικός τίτλος : δεν με ενδιαφερει που είναι το κράτος/δήμος)

Τον τελευταίο καιρό επιστρέφοντας κάθε φορά στο σπίτι μου παρατηρώ πως η γειτονιά μου έχει βρωμίσει. Ξερά φύλλα, σκουπίδια, προσπέκτους, διαφημιστικά φυλλάδια, χαρτάκια, πλαστικές συσκευασίες τροφίμων και πάει λέγοντας. Μην φανταστείτε κάτι δραματικό. Αυτό που συναντάτε και εσείς στην δικά σας γειτονία πάνω κάτω.

Όταν έπιασα τον εαυτό μου να το παρατηρώ συνεχόμενες φορές και να με ενοχλεί αναρωτήθηκα. Ήταν ίδια η κατάσταση προς διετίας ή πενταετίας; Παίζει κάποιο ρόλο η οικονομική κρίση γενικότερα ( αδυναμία δημοτικής αρχής να επιληφθεί) και ειδικότερα ( απροθυμία ημών των κατοίκων να συμβάλουμε στην καθαριότητα ). Επίσης αναρωτήθηκα - γιατί με ενοχλεί τώρα και δεν με ενοχλούσε παλιότερα - εάν υποθέσουμε ότι και παλιότερη η κατάσταση ήταν ίδια με την σημερινή.

Μπαίνοντας τώρα στην προσπάθεια εξεύρεσης των απαντήσεων συμπεραίνω ότι 1ον) η κατάσταση δεν ήταν έτσι παλαιότερα και διότι ο δήμος της περιοχής μου το πάλευε και 2ον) οι νοικοκυρές των σπιτιών έβαζαν κάνα χεράκι στην καθαριότητα των αυλών και του δρόμου μπροστά από τα σπίτια μας.

Και τώρα, μετά από αυτή την υπερανάλυση, φτάνω στο βασικό ερώτημα που με παρακίνησε να γράψω αυτό το κειμενάκι. Εφόσον λόγω κρίσης δεν έχουμε χρήματα να ξοδέψουμε σε διασκέδαση ( ή έστω έχουμε λιγότερα), εφόσον αρκετοί από μας είναι άνεργοι, εφόσον δαπανάμε πλέον αρκετό χρόνο εντός σπιτιού ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΑΦΙΕΡΩΝΟΥΜΕ ένα μικρό μέρος αυτού του χρόνου για να περιποιηθούμε τις αυλές των σπιτιών μας, να τις καθαρίσουμε και να βάλουμε και ένα χεράκι στο δρόμο που περνά μπροστά από το σπίτι μας; Τί είναι αυτό που μας εμποδίζει; 

Η καθαριότητα ως μέρος της ευταξίας. Μία εικόνα ενός καθαρού δρόμου - μιας καθαρής γειτονιάς είναι  πέρα από δείγμα πολιτισμού και μια υπεραξία. Στο ψυχολογικό επίπεδο πιστεύω ότι επιδρά μια βελτιωμένη πραγματικότητα του άμεσου περιβάλλοντός μας - τουλάχιστον αυτό πιστεύω εγώ. Η εικόνα της εγκατάλειψης δρα σωρρευτικά και επιβαρύνει την διάθεση.

Θα πει κανείς ειρωνικά πως αυτά που γράφω είναι παιδικές απόψεις. Περίπου είναι - δεν σας κρύβω ότι γράφοντας αυτές τις γραμμές σκεφτόμουν αν υπάρχει κάτι άξιο ( γραπτού ) λόγου σε αυτά... Αλλά αυτή η απαξίωση του δημόσιου χώρου είναι τρομακτική. Φοβάμαι πως σιγά σιγά οι πόλεις μας θα αποκτήσουν εκείνη την κινηματογραφική εικόνα πόλεων - που μέσα σε ένα πλαίσιο φτώχειας και παρακμής- φιλοξενούν περιπλανώμενους πένητες με τους κάτοικους να περιορίζονται αποκλειστικά εντός του ιδιωτικού τους χώρου.

Μοιράζομαι αυτές τις σκέψεις με τη μάνα μου - η οποία σε πείσμα όλων και κυρίως του πατέρα μου- κατεβαίνει και σκουπίζει την κοινόχρηστη αυλή αλλά και τον δρόμο... Μου δίνει δίκιο και εγώ της δίνω τα εύσημα. Πιο εύκολος ο δικός μου ρόλος. Σε κάποια φάση μου λέει η ίδια ότι κάτι παρόμοιο είχε πει ο Ανδρέας ( ένας είναι ο Ανδρέας) κάτι για συμβούλια γειτονιάς και συνελεύσεις - της εξηγώ ότι η μετέπειτα πορεία και η υπόσχεση του ανδρός περί κράτους που τα κάνει όλα, οδήγησε μερικώς σε αυτόν τον κυνισμό.

Ώρες ώρες μου έρχεται μια Κυριακή πρωί να πάρω μια ντουντούκα και να απευθυνθώ πάνω από μια εξέδρα στους γείτονές μου. Να μπορούσα να τους πείσω να κάνουμε κάτι σαν τους Atenistas αλλά με εμβέλεια τα 100 μέτρα του δρόμου που μας ενώνει. Βέβαια αν δω ότι δεν τα καταφέρνω με την πειθώ - θα ήθελα να μπορώ να τους αναγκάσω. Κάτι σαν μια βίαιη κολεκτίβα διάρκειας μιας ή το πολύ δύο ημερών. 

Πιστεύω ότι το αποτέλεσμα θα ήταν εντυπωσιακό. Αν δε, συμφωνούσαμε να τσοντάρουμε και λίγα ευρώ έκαστος για αγορά μπογιάς και 2-3 εργαλείων θα μιλούσαμε για ανάπλαση επιπέδου Καλατράβα ( ή Αθεμπίγιο για να είμαι πιο επίκαιρος)...

Τελικά αποφάσισα να πράξω κάτι και εγώ μόνος μου. Να ασχοληθώ με την αυλή της πολυκατοικίας που διαμένω - ελπίζοντας πως η δύναμη του παραδείγματος θα πείσει κάποιους να με μιμηθούν. Ελπίζω αρχικά στους ενοίκους της ίδιας πολυκατοικίας. Υπόσχομαι δε, όταν το κάνω να ''ανεβάσω'' φωτογραφίες με το ΠΡΙΝ και το ΜΕΤΑ. Ειναι και αυτή η εκπομπή στο MEGA ''Οι κηπουροί'' που κάθε τόσο κάνουν παπάδες και το παρουσιάζουν ως υπόθεση ρουτίνας...

Θα το δοκιμάσω ( όταν μπορέσω ) και θα σας πω.

Περεστρόικα - Αττικό Μετρό και αισιοδοξία

 Για το TEDxAcademy δεν γνωρίζω πολλά. Αλλά αυτό που γνωρίζω μου φτάνει. Η διοργάνωση ομιλιών - τοποθετήσεων με τέτοιο ζωντανό τρόπο, η θεματολογία αλλά και η ποιότητα των ομιλητών είναι επαρκή εχέγγυα για να παρακολουθήσει κανείς τα videos στο youtube.

Στο συγκεκριμένο video που παραθέτω, ο κ.Στάθης Καλύβας αναλύει την κρίση - μετάβαση που ζούμε στην Ελλάδα χρησιμοποιώντας αναλογίες από την διαδικασία μεταρρύθμισης της Σοβιετικής Ένωσης και των δορυφόρων της. 

Το βρήκα εξαιρετικό και χωρίς να θέλω να προκαταλάβω τον θεατή, συμφώνησα ιδιαίτερα με την φράση του πως ''οι κανόνες αλλάζουν τις συμπεριφορές (άμεσα)'' - δεν χρειάζεται να περιμένουμε αλλαγή κουλτούρας σε βάθος τουλάχιστον μίας γενιάς. Τρανταχτό παράδειγμα αυτού το Μετρό της Αθήνας όπου ίδιοι άνθρωποι, με ίδια κουλτούρα, ίδιες αντιλήψεις και συνήθειες μεταμορφώνονται, έχοντας κατηφορίσει μερικά μέτρα. Υπογείως Ευρωπαίοι και στην επιφάνεια Έλληνες.

Τώρα επανερχόμενος στο πολιτικό σκέλος της τοποθέτησης του κ. Στάθη Καλύβα θα ήθελα να παραθέσω και εγώ ένα μέρος από ένα δικό μου άρθρο με τίτλο :

Τρόικα και περεστρόικα (άρθρο μου για την εφημερίδα Θεσσαλονίκη 16/8/2010)

'' Περεστρόικα στα ρωσικά σημαίνει ανασυγκρότηση, αναδιάρθρωση. Ο νέος τότε για τα δεδομένα της ΕΣΣΔ Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, σε ηλικία 54 ετών προσπάθησε να μεταρρυθμίσει την σκουριασμένη σοβιετική μηχανή χωρίς όμως να το καταφέρει. Γκλάστνοτ, η δεύτερη λέξη που κυριάρχησε την επίμαχη περίοδο 1985-1991 και σημαίνει διαφάνεια. Ανασυγκρότηση και διαφάνεια λοιπόν το πρόταγμα....Ανασυγκρότηση και διαφάνεια και το ελληνικό πρόταγμα στις μέρες μας, με την ευχή όλων να μην οδηγηθούμε στα ίδια αποτελέσματα κατάρρευσης...Το ερώτημα όμως που προκύπτει από τις ομοιότητες της ελληνικής με την ρωσική περεστρόικα είναι το ίδιο. Μπορεί ένας ηγέτης, ένα επιτελείο, ένα κόμμα που έχει ρίζες στην προηγούμενη κατάσταση να την διορθώσει εξολοκλήρου, επαναστατικά και δίκαια; Το ΠΑ.ΣΟ.Κ ήταν η Μεταπολίτευση με τα καλά και τα άσχημα; Μπορεί σήμερα να διορθώσει τα κακώς κείμενα περιορίζοντας τις απώλειες; Το εγχείρημα έχει ιστορικές διαστάσεις, μέχρι τώρα είναι οδυνηρό και κοινωνικά άδικο και το τέλος του δεν είναι ανιχνεύσιμο.''

Βέβαια  πρόκειται   για κείμενο - άρθρο  σε  εφημερίδα  και  γράφτηκε  τον  Αύγουστο  του 2010. Τότε υπήρχε αισιοδοξία, η κυβέρνηση έχαιρε της εμπιστοσύνης του κόσμου, ο Γιώργος Παπανδρέου ήταν μια  ελπίδα  για  μεταρρυθμίσεις  και  εγώ - ο  αρθρογράφος  στήριζα  ΠΑ.ΣΟ.Κ.  Αν και αυτά όλα δεν ισχύουν στο ακόλουθο βίντεο - το βρίσκω πολύ ενδιαφέρον.

Για σταθείτε! (Εαν ο Φωτόπουλος έθετε υποψηφιότητα για αρχηγός ΠΑ.ΣΟ.Κ;)

Τον τελευταίο καιρό παρατηρώ ότι σε κατ' ιδίαν συζητήσεις, στην ιδιωτική σφαίρα όλοι συζητούν περί πολιτικής. Τώρα το πως αναλύει κανείς την κατάσταση ή το τι προτείνει ή που επικεντρώνει είναι δευτερεύον - το πρωτεύον είναι πως ο κεντρικός άξονας των συζητήσεων έχει μετατοπιστεί υπέρ της πολιτικής.

Αυτό συμβαίνει σε όλα τα επίπεδα και δεν θα μπορούσε παρά να πάρει σε αρκετές περιπτώσεις και τη μορφή κίνησης/πρωτοβουλίας/ομίλου προβληματισμού. Οι περισσότερες τέτοιες κινήσεις του τελευταίου διαστήματος έχουν ορισμένα χαρακτηριστικά. Η ατζέντα που προωθούν είναι λίγο πολύ παρόμοια. Μεταρρυθμίσεις, εκσυγχρονισμός, Ευρώπη- Ευρώ, επιχειρηματικότητα.

Η ατζέντα αυτή υποστηρίζεται από ανθρώπους που μέχρι χθες είτε δεν είχαν ενεργό ρόλο στα πολιτικά πράγματα της χώρας, είτε ακόμη και αν είχαν δεν βρίσκονταν στους ίδιους κομματικούς φορείς. Η κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το ΠΑ.ΣΟ.Κ μοιραία ταράζει τα λιμνάζοντα ύδατα της Κεντροαριστεράς - αντίθετα η προοπτική νίκης της Νέας Δημοκρατίας κρατά ακόμα ετερόκλητες δυνάμεις υπό την σκέπη της.

Με αυτό το κείμενο όμως θέλω να επισημάνω μια τρανταχτή αδυναμία και έναν κίνδυνο που υφέρπει στις εν λόγω ζυμώσεις. Ναι, είναι γεγονός πως η χώρα χρειάζεται μεταρρυθμίσεις. Ναι, είναι γεγονός πως το συνδικαλιστικό κίνημα στην Ελλάδα έχει βαθύτατες παθογένειες. Ναι, είναι γεγονός πως πάσχει η Δημόσια Διοίκηση. Ναι, είναι γεγονός πως το Μεταπολιτευτικό κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον ήταν από ένα σημείο και μετά αντιαναπτυξιακό. Ναι, το παραγωγικό μοντέλο ήταν στρεβλό.Ναι, ο δημόσιος τομέας δεν ανταποκρινόταν στις ανάγκες τις χώρας. Ναι, το ΠΑ.ΣΟ.Κ ευθύνεται για πολλά από αυτά. Ναι, το ΠΑ.ΣΟ.Κ αναπαρήγαγε πολλές από αυτές τις παθογένειες και στο εσωκομματικό πεδίο.

Όμως ας δούμε λίγο τα πράγματα πιο ψύχραιμα Υπάρχει κεντροαριστερό κόμμα χωρίς αναφορές στον κόσμο της εργασίας; Υπάρχει κεντροαριστερό κόμμα χωρίς συνδικαλιστικό βραχίονα; Υπάρχει σοσιαλδημοκρατική πρόταση χωρίς να έχει το κοινωνικό κράτος σε κεντρική θέση; Υπάρχει κεντροαριστερό κόμμα που φιλοδοξεί να είναι πλειοψηφικό χωρίς αναφορές στη λαϊκή κουλτούρα; Χωρίς διαδικασίες πολιτικά παιδευτικές; Χωρίς ικανότητα εκλαίκευσης του οποιουδήποτε εκσυγχρονιστικού σχεδίου - εάν υποθέσουμε ότι υπάρχει τέτοιο; 

Επίσης σε ένα δεύτερο επίπεδο ανάλυσης θα πρέπει κατά την άποψή μου να μην βιαστούμε να κάνουμε ακόμα μεγαλύτερες παραδοχές από αυτές που ήδη έχουν γίνει. Το πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί ποικιλοτρόπως και που επεξηγεί το που απέτυχε η Μεταπολίτευση και τι πρέπει να γίνει ώστε να ξεπεραστούν οι παθογένειες είναι πάνω κάτω γνωστό. 

Όμως τη στιγμή που αλλάζει ο παγκόσμιος καπιταλισμός, που η ΕΕ αλλάζει μορφή, που η μεταφορά και η συγκέντρωση κεφαλαίου μετατοπίζεται στην Ανατολή, που εμφανίζονται νέα κινήματα σε όλο τον κόσμο που ανατρέπουν κατεστημένα και διεκδικούν ένα άλλο σχέδιο παγκοσμιοποίησης - εμείς θα πρέπει να έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά. Να μην αποκοπούμε από αυτές τις διεργασίες. Να τις παρακολουθούμε και όπου είναι δυνατό, να συμμετέχουμε. 

Ο ρόλος μιας κεντροαριστερής πρότασης σήμερα είναι διττός. Από την μία σίγουρα πρέπει να κάνει τις πολυθρύλητες μεταρρυθμίσεις - που ανεξαρτήτως των ευρωπαϊκών ή παγκόσμιων εξελίξεων πρέπει να γίνουν αλλά από την άλλη να τείνει ευήκοον ου στις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα και στην ελληνική κοινωνία.

Ένα εκσυγχρονιστικό - μεταρρυθμιστικό σχέδιο αν θέλει να έχει σοβαρές πιθανότητες επιτυχίας οφείλει να μετουσιωθεί σε καθημερινότητα, σε ύλη, σε αφήγημα, σε ψωμί, σε όνειρα, σε προσδοκία. Ειδάλλως ακόμη και αν είναι άρτιο, θα παραμείνει σχέδιο πεφωτισμένων ελίτ που κλεισμένες σε γραφεία θα αναρωτιούνται γιατί δεν υλοποιήθηκε παρά την αρτιότητά του.

Τέλος μια ακόμη σκέψη για το ζήτημα ηγεσίας του ΠΑ.ΣΟ.Κ.

 Όπως εξελίσσονται τα πράγματα το κόμμα οδεύει για συντριβή και ακόμα χειρότερα για διάσπαση και ιστορική εξαφάνιση. Μια κάποια ευκαιρία θα ήταν μια υπερβατική εξέλιξη στο ζήτημα της αρχηγίας. Αν οι πολιτικές εξελίξεις σε συνδυασμό με τις ευρωπαϊκές και τις οικονομικές δείξουν πως η κρίση περιορίζεται και είναι ικανή η διαχείρισή της τότε  αρχηγός του ΠΑ.ΣΟ.Κ θα αναδειχθεί ένας συστημικός παίκτης που ή θα έχει το καλύτερο σχέδιο μεταρρυθμίσεων ή θα συσπειρώσει μηχανιστικά τους εναπομείναντες φίλους του κόμματος. Θα το ονόμαζα το συστημικό σενάριο και εντός αυτού παίρνω θέση.

Αν όμως τα πράγματα μέσα από ανεξέλεγκτες διαδικασίες και εξελίξεις γίνουν πιο οριακά τότε παύουν να ισχύουν το γνωστά. Τότε ίσως εμφανιστεί μια φυσική ηγεσία του χώρου ( όχι του ΠΑ.ΣΟ.Κ)  που θα αναδειχθεί από εντελώς διαφορετικές διεργασίες - πολύ πιο κοντά στην κοινωνία - με πιθανά διαφορετική ατζέντα από αυτή που συζητάμε τώρα. Φυσική ηγεσία εννοώ ένα πολιτικό υποκείμενο που θα αναδειχθεί με τρόπο όχι κομματικό, όχι μηχανιστικό, όχι προγραμματικό αλλά στη βάση της εμπιστοσύνης και της αξιοπιστίας. Ένα πρόσωπο που θα καταφέρει αδιαμεσολάβητα να εντάξει στο νέο πολιτικό σύστημα κοινωνικές ομάδες που εδώ και χρόνια δεν εκπροσωπούνται από το υπάρχον. Θα αντιτείνει κανείς πως αυτό έγινε για παράδειγμα στην Βραζιλία με τον Λούλα αλλά δεν μπορεί να γίνει σε χώρα της Ευρώπης και της ευρωζώνης. Η απάντησή μου είναι πως πολλά που μέχρι πριν δύο χρόνια φάνταζαν αδιανόητα, έχουν λάβει χώρα και θεωρούνται φυσιολογική εξέλιξη...

Υ.Γ  Τι θα γινόταν αν ο Φωτόπουλος φιλοτεχνούσε ένα ελάχιστα διαφοροποιημένο προφίλ ( το άκουσα από τον Μίμη Ανδρουλάκη σε μια ραδιοφωνική εκπομπή )  και έθετε υποψηφιότητα για αρχηγός του ΠΑ.ΣΟ.Κ (αυτό με την υποψηφιότητα είναι δικό μου)  ;