Αλέξανδρος Μίχας / Γνώμες για την κρίση και την ελληνική διακυβέρνηση

Του Αλέξανδρου Μίχα, δικηγόρου

Αν ο ιστορικός του μέλλοντος προσπαθήσει να καταγράψει τις σκέψεις των κατοίκων αυτής της χώρας για όσα συμβαίνουν στο θέμα της Οικονομίας εντός των τειχών (του Έβρου;) αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, το πιο πιθανό είναι να εγκαταλείψει την προσπάθεια απογοητευμένος από τον όγκο γραπτού και προφορικού λόγου που σπαταλήθηκε για να ακουστούν εντέλει τόσο λίγες, κοντόφθαλμες και ατελέσφορες στην πλειονότητά τους προτάσεις. Και, αν για χρόνια ο λαός μας χωρίς περίσκεψη αναφωνούσε με την πρώτη ευκαιρία «τα λόγια σου με χόρτασαν», μάλλον τώρα που η (εντός και εκτός εισαγωγικών) πείνα είναι μπροστά μας θα διαπιστώσουμε ότι «μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλη κουβέντα μη λες».

Άλλο ένα κείμενο για την περιβόητη κρίση, λοιπόν. Στο τι την προκάλεσε το θεωρώ απίθανο να συμφωνήσουμε, ακριβώς επειδή προκλήθηκε από ένα μίγμα, μια Δ.Ε.Κ.Ο. (κρατείστε τον όρο, θα τον ξαναβρούμε παρακάτω) ιδεών, πολιτικών, οικονομικών θεωριών και κάθε είδους συμφερόντων, των οποίων η άνευ όρων σύμπραξη ήταν καταδικασμένη να δημιουργεί, εκτός από πλούτο, και περιόδους κρίσης. Το μπέρδεμα διαφορετικών κανόνων σε ένα κοινό παιχνίδι αναπόδραστα δημιουργεί ανισορροπίες και περιόδους αστάθειας, κατά τις οποίες όλοι στρέφονται κατά πάντων: Οι σοσιαλιστές κατά των φιλελεύθερων, οι φιλελεύθεροι κατά των κεϋνσιανών κ.ο.κ.. Ευτυχώς ή δυστυχώς, όμως, αυτό το παιχνίδι δύσκολα αλλάζει στην ουσία του (οι περίφημοι «διεθνείς κερδοσκόποι» δεν λογίζονται ως ουσία) και, καλώς ή κακώς, παράγει κέρδος για μεγάλα διαστήματα στους παίκτες του. Το ζήτημα, λοιπόν, είναι αυτοί να φροντίζουν ώστε να μπορούν να αντέχουν την περίοδο που θα χρειαστεί να χάνουν.

Και, αφού η παγκόσμια οικονομική κρίση φτάνει σταδιακά προς την εκτόνωσή της, ερχόμαστε στην ελληνική κρίση, αλλά και όλες τις επιμέρους κρίσεις, οι οποίες εν είδει ντόμινο μπορούν να επανατροφοδοτήσουν την παγκόσμια. Ας αναλύσουμε την ελληνική κρίση σε τρία ερωτήματα: Τι πάει στραβά; Τι φταίει που πάει στραβά; Τι μπορεί να γίνει;

Η πρώτη ερώτηση έχει μια απλούστατη απάντηση: Τα πάντα πάνε στραβά: Υπεράριθμοι δημόσιοι υπάλληλοι που, στην πλειονότητά τους δεν εργάζονται όσο θα έπρεπε ή απασχολούνται σε άχρηστες θέσεις, γραφειοκρατία που θα ζήλευε η Ανατολική Γερμανία, ως εκ τούτου διαφθορά και, ως εκ τούτου, ιδιωτικός τομέας που έχει μάθει να κάνει τις δουλειές του πλαγίως. Κλειστά επαγγέλματα ων ουκ έστιν αριθμός, ασύλληπτοι φόροι υπέρ τρίτων, προκλητικά προνόμια σε «πατέρες» κάθε είδους (προς τιμήν τους όσοι δεν τα αποδέχονται). Παντελής έλλειψη οράματος και σχεδίου στην Παιδεία, πολυνομία, δαιδαλώδες σύστημα απονομής Δικαιοσύνης. Αδιάλλακτο και περιχαρακωμένο (και διεφθαρμένο) πολιτικό σύστημα, πολίτες απαίδευτοι, με συντεχνιακή «λογική» και μηδενική προνοητικότητα. Αυτά και άλλα πολλά δεν είναι δυνατόν να μην καταλήγουν σε ένα απλό συμπέρασμα: Ανεξάρτητα από την διεθνή οικονομική κρίση, η είδηση δεν είναι ότι έσκασε αυτή η φούσκα που λέγεται «μεταπολιτευτική Ελλάδα», αλλά ότι άντεξε τριάντα χρόνια μέχρι να σκάσει!

Ως προς τη δεύτερη ερώτηση, ευθύνες μπορούν να αναζητηθούν σε όλους: Στα κόμματα εξουσίας για την κακοδιαχείριση (επιεικής χαρακτηρισμός), στην αριστερά για την ελαφρότητα που αντιμετωπίζει τα πάντα, στην εθνική μας μεγαλομανία, στους ξένους εταίρους μας που ήξεραν αλλά δεν τους συνέφερε να μιλήσουν. Σε όλα τα παραπάνω ανήκει μεγαλύτερο ή μικρότερο κομμάτι ευθύνης, η ουσία, όμως, του προβλήματος θα μπορούσε να εντοπιστεί στη νοοτροπία μας: Το χειρότερο που συμβαίνει αυτή τη στιγμή δεν είναι η παράλυση του αλλοπρόσαλλου μορφώματος που ονομάζουμε κράτος, αλλά το ότι κατά βάθος μας αρέσει, μας βολεύει και μας ενοχλεί το ότι πρέπει να αλλάξει. Είμαστε αγανακτισμένοι με τους άλλους και βγάζουμε πάντα τον εαυτό μας εκτός προβλήματος. Πρόκειται για μια νοοτροπία ραγιαδισμού, με ροπή στο ρουσφέτι, την ήσσονα προσπάθεια και την μισαλλοδοξία.

Η Τρίτη ερώτηση είναι η πραγματικά δύσκολη: Από τη μία, υπάρχουν μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την ανακοπή της πορείας της χώρας προς τη διάλυση. Ακολουθώντας τη φιλελεύθερη ανάλυση, αυτά πρέπει  να είναι ιδιωτικοποιήσεις, απολύσεις στο δημόσιο, μείωση της φορολογίας και όσα εν πολλοίς έχουν γραφτεί από σχολιαστές αυτής της ιδεολογίας. Υπάρχουν, όμως, και μέτρα που, ανεξάρτητα από τις καταβολές μας, είναι αναγκαίο να πάρουμε: Πάταξη της παρανομίας και κάθε παράλογης ασυλίας (π.χ. η βουλευτική ασυλία να υφίσταται μόνο για πράξεις κατά την ενάσκηση των καθηκόντων του βουλευτή), απλούστευση της νομοθεσίας, αδιάβλητες διαδικασίες αξιολόγησης παντού.

Για να υπάρξει ο ιστορικός του μέλλοντος που είπα στην αρχή του κειμένου, πρέπει πρώτα να επιβιώσουμε εμείς. Βλέποντας γύρω μου, κοιτώντας τους πολιτικούς μας, τους θεσμούς της χώρας, γίνομαι όλο και πιο απαισιόδοξος, καθώς λύση δε φαίνεται στον ορίζοντα. Από την άλλη, η πρόσκληση για συζήτηση από τον οικοδεσπότη του blog προς άτομα με διαμετρικά αντίθετες απόψεις είναι κάτι που προ κρίσης θεωρείτο περίπου προδοσία. Αυτό και κάποιες ακόμα μεμονωμένες (προς το παρόν, ελπίζω) πρωτοβουλίες, δείχνουν ότι κάτι κινείται και είναι η κοινωνία των πολιτών. Ας προσπαθήσουμε να τραβήξουμε μια επίπονη γραμμή και να διαχωρίσουμε το παρελθόν από το παρόν και, κυρίως από το μέλλον μας.