Μεσοπρόθεσμη πραγματικότητα

   Η μόνη επιχειρηματολογία υπέρ του Μεσοπρόθεσμου Σχεδίου που μπορεί να σταθεί - πέραν του διλήμματος  χρεοκοπία ή μεσοπρόθεσμο, είναι η εξαγορά χρόνου. Εξαγορά χρόνου από τους πάντες. Από την Ε.Ε ή ορθότερα από αυτούς που αποφασίζουν στο όνομά της, από την κυβέρνηση, από την αντιπολίτευση και από τον ελληνικό λαό.

   Όμως ο παράγοντας χρόνος δεν οδηγεί από μόνος του πουθενά. Ναι να κερδηθεί χρόνος αλλά για να βρεθεί μια λύση. Η βέλτιστη λύση. Ποιά θα είναι αυτή; Η προσωπική μου εκτίμηση είναι πως η μόνη λύση που μπορεί να κερδηθεί για την Ελλάδα είναι αυτή του συνολικού πολιτικού διακανονισμού του δημοσίου χρέους στα πλαίσια της Ε.Ε. 

   Δεν αμφισβητώ ότι υπάρχουν και άλλες λύσεις - άλλου είδους. Τις θεωρώ πολύ πιο ριψοκίνδυνες και πιο αβέβαιες στο τελικό τους αποτέλεσμα - χωρίς να μπορώ να ντύσω αυτήν μου την αίσθηση με οικονομικά επιχειρήματα, παρά μόνο με επιχειρήματα λογικής και κοινής αντίληψης. Αναφέρομαι στα της δραχμής, της στάσης πληρωμών, της εξόδου από την Ε.Ε. 

   Από την άλλη φοβάμαι ότι το σχέδιο στο οποίο πιστεύω έχει και αυτό πολλά στοιχεία ευχολογίου. Μακάρι να τα καταφέρουμε με τα ελλείμματα, μακάρι να μας πιστέψουν οι Ευρωπαίοι, μακάρι να έχουν συμφωνήσει να προχωρήσουν γρηγορότερα, μακάρι να μην έχει διαλυθεί το σύμπαν μέχρι τότε, μακάρι, μακάρι, μακάρι ...

   Όμως για να δούμε λίγο με ποιόν τρόπο θα μπορούσε να εξελιχθεί ένα ευνοϊκό για τη χώρα σενάριο. Πρώτα από όλα πρέπει πάση θυσία να αποφευχθούν οι μελοδραματικοί τόνοι και οι συγκινησιακές προσεγγίσεις διότι αυτή τη φορά είναι πολλά τα λεφτά.

   Κλέβοντας την κεντρική ιδέα ενός φίλου ''μία πρόταση θα ήταν ότι αντί να καταναλώνουμε χρόνο και σκέψη για μια ιδιότυπη συναίνεση που αυτοαναφέρεται σε ένα χωρίς πρόσημο εθνικό συμφέρον, θα έπρεπε ήδη να έχουμε προχωρήσει σε μια ουσιαστική ανταλλαγή θέσεων προς ένα κοινωνικό μορατόριουμ. Αυτό σημαίνει ότι οι τρεις κύριοι παράγοντες παραγωγής και διανομής του πλούτου να αναζητήσουν μια συμφωνία όπου όλοι θα βάλουν νερό στο κρασί τους. Οι εργαζόμενοι να αποδεχτούν μια τριετή σταθεροποίηση ή έστω με ελάχιστη αναλογική μείωση του μισθού τους. Οι εργοδότες να αποδεχτούν μια τριετή πολιτική μείωσης του περιθωρίου κέρδους τους, ώστε και οι τιμές να αντισταθούν στις πληθωριστικές πιέσεις αλλά και να αυξηθεί η όποια ανταγωνιστικότητα των προϊόντων τους. Το κράτος να πραγματοποιήσει όλες εκείνες τις διαρθρωτικές αλλαγές που είναι αναγκαίες (σταθερό φορολογικό με μερική δυνατότητα άσκησης φορολογικής πολιτικής στους ΟΤΑ, κίνητρα επενδύσεων, πλαφόν στους μισθούς του δημοσίου, μείωση του δημόσιου με ταυτόχρονη αξιολόγηση των υπαλλήλων σπάσιμο των πελατειακών δεσμών, καταπολέμηση διαφθοράς και σπατάλης κ.α). Διάφοροι κολοφώνες της οικονομικής επιστήμης θα αντιπαρέρχονταν σε ένα τέτοιο μορατόριουμ θεωρώντας ότι κυρίαρχο μέλημα μας πρέπει να είναι η μείωση των ελλειμμάτων με οποιοδήποτε τρόπο. Κάτι τέτοιο όμως δεν μπορεί να γίνει μόνο με την μονοσήμαντη αύξηση των εσόδων, κρεμώντας τον φορολογικό πέλεκυ επί δικαίων και αδίκων, αλλά με μια γενναία πολιτική που θα αναζητά και τρόπους αύξησης του παραγόμενου πλούτου αλλά και μείωσης του κόστους παραγωγής αυτού του πλούτου. Κι αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με τις δαπάνες του δημόσιου τομέα, αλλά και με το κόστος του ιδιωτικού, ο οποίος σε ελάχιστες περιπτώσεις έχει επενδύσει σε πολιτικές μείωσης των δαπανών του πέραν του εργατικού κόστους.'' michalakis 

   Η ανωτέρω πρόταση επικεντρώνει στο εσωτερικό πεδίο. Δίνει διέξοδο στο βασανιστικό ερώτημα - τί να κάνουμε τώρα . Όμως το ζήτημα της χώρας δυστυχώς δεν κρίνεται μόνο στο εσωτερικό πεδίο. Υπάρχουν παράγοντες που δεν τους ελέγχουμε εδώ. Ας υποθέσουμε ότι η κυβέρνηση κινούνταν σε μια τέτοια κατεύθυνση από τούδε και στο εξής - πράγμα σχεδόν απίθανο με τέτοιες συνθήκες κοινωνικής πόλωσης - θα το δέχονταν οι δανειστές μας;

   Εκτίμησή μου είναι πως δεν θα γινόταν αποδεκτό, οτιδήποτε διαφορετικό από τον περιορισμό των ελλειμμάτων. Και εδώ αξίζει να αναρωτηθούμε γιατί τέτοια αντιμετώπιση προς την Ελλάδα; Γιατί από τον Οκτώβρη του 2009 μας είπαν το ''the game is over''; Ποίος τους έδωσε αυτό το δικαίωμα; Και από την άλλη μεριά βέβαια - ποιόν κάλυπτε ο Μπαρόζο και ο Αλμούνια τα αμέσως προηγούμενα χρόνια; Η απάντηση είναι μία και έχει ονοματεπώνυμο. Τον Κώστα τον Καραμανλή.

   Ο πρωθυπουργός μετά τις τραγικά λανθασμένες εκτιμήσεις του στη αρχή της κρίσης, έχει επιλέξει έναν δρόμο δύσκολο. Υποθέτω ότι η μόνη στρατηγική του επιλογή αυτή τη στιγμή είναι η εξής. Να χτίσει μία μίνιμουμ αξιοπιστία για τη χώρα ( βασισμένη σε αδικία και σκληρότητα) και να προσπαθήσει για κάποιου είδους επαναδιαπραγμάτευση - ελπίζοντας παράλληλα πως αυτή θα λάβει χώρα σε πλαίσιο συνολικού διακανονισμού του χρέους. Τον τελευταίο μήνα αποδείχθηκε ότι οποιαδήποτε προσπάθεια επαναδιαπραγμάτευσης με όρους ελληνικούς - δεν γίνεται δεκτή και επιστρέφεται ως απαράδεκτη. Το βεβαιώνει ο νέος ΥΠΟΙΚ και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης - και ας μην το παραδέχεται θεωρώντας μας ιθαγενείς...

   Άρα συνοψίζοντας - είναι ορθή η στρατηγική της επαναδιαπραγμάτευσης αλλά είναι ζητούμενο οι όροι με τους οποίους θα την διεκδικήσουμε. Βέβαια για να φτάσουμε ως εκεί - χρονικά θέλουμε το ''εκεί'' να σημαίνει φθινόπωρο- πρέπει να μην αυτοκτονήσουμε πρώτοι εμείς. Η υπομονή των πολιτών εξαντλείται και η άποψη που έλεγε πως η διάρκεια της κρίσης θα είναι ολιγοετής έχει αντικατασταθεί από μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους πλέον υπολογισμούς. 

   Εάν έχουμε να κάνουμε με μια παρτίδα σκάκι που θα διαρκέσει πολύ - όντας όλοι μας μαθημένοι στο ''εδώ και τώρα''- θα δυσκολευτούμε πολύ.