Εν όψει ΔΕΘ καλό θα ήταν τα επιτελεία των κομμάτων που φιλοδοξούν να έχουν ρόλο στο μέλλον του τόπου να μας παρουσίαζαν ένα σκαρίφημα των σχεδίων τους και επί μιας σειράς ζητημάτων. Ποια είναι αυτά; Θα το δούμε παρακάτω.
Αρχικά με τον όρο Θεσσαλονίκη αναφερόμαστε συνολικά σε όλο το πολεοδομικό συγκρότημα – και ίσως και λίγο παραέξω. Με ένα όνομα – για να συνεννοούμαστε – μιλάμε για μια γεωγραφική, πολεοδομική, κοινωνική και οικονομική ενότητα που θα έπρεπε να λειτουργεί ως τέτοια, καθώς, παρά τις δευτερεύουσες διαφοροποιήσεις, οι προτεραιότητες, οι ανάγκες (και τα προβλήματα και οι υστερήσεις) καθώς και οι προοπτικές, στον έναν ή τον άλλο βαθμό, αντιμετωπίζεται ενιαία στη σκέψη και στη θέαση της «μεγάλης εικόνας». Παρά λοιπόν τη σημαντική κινητικότητα των τελευταίων μετα-κρισιακών ετών, παρά τα έργα που ολοκληρώθηκαν, ξεκίνησαν, σχεδιάζονται ή και εξαγγέλλονται, υπάρχει μια εδραιωμένη κατήφεια και ένας θεμελιωμένος προβληματισμός για το παρόν και το μέλλον.
1. Το λιμάνι Θεσσαλονίκης με την κατασκευή του 6ου προβλήτα είναι το κομβικής σημασίας έργο που θα αλλάξει την κατηγορία της πόλης. Είναι το έργο που μαζί με τα συνοδευτικά του (συνδέσεις, χώρους, γραφειακές υποδομές κ.ο.κ) μπορεί να δώσει νέα δυναμική στο ΑΕΠ της περιοχής και να προκαλέσει θετικές αλυσιδωτές θετικές αντιδράσεις. Όσες αναπλάσεις, ασφαλτοστρώσεις και ξενοδοχεία και αν γίνουν, δεν μπορούν να σηκώσουν αναπτυξιακά την ευρύτερη περιοχή. Το λιμάνι είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα αρκεί να μετασχηματιστεί σε τέτοιο.
2. Ο νέος συγκοινωνιακός χάρτης πρέπει να αγκαλιάζει όλη την πόλη – για να μην πω τον νομό. Πρέπει να συνδυάζει μέσα, πρέπει να έχουν κεντρικό ρόλο τα μέσα σταθερής τροχιάς, πρέπει το εισιτήριο να είναι ενιαίο και πρέπει να εξυπηρετεί τις πραγματικές ανάγκες. Πρέπει ο σχεδιασμός να ενσωματώνει τη δυναμική της δημογραφίας των περιοχών και αν μπορεί και τη μελλοντική χωρική επέκταση μιας σειράς δραστηριοτήτων που ελπίζουμε ότι θα αναπτυχθούν στην περιοχή μας. Άρα, όχι μόνο να ικανοποιεί υπάρχουσες από δεκαετίες ανάγκες, αλλά να προβλέπει στοιχειωδώς και τις μελλοντικές. Με δυο λόγια, πρέπει κάθε ένας δυνητικός επιβάτης να γνωρίζει πώς θα πάει στον προορισμό του, πόσο του κοστίζει η μετάβαση, πόσο χρόνο θα κάνει χωρίς να σπάει το κεφάλι του, χωρίς αναμονές και ενδιάμεσες περιπατητικές διαδρομές χιλιομέτρων, με όλες τις ανέσεις του σύγχρονου ψηφιακού κόσμου (apps, τηλεματικές, user friendly ενημέρωση) αλλά και προβλεπτικότητα απολύτως αναγκαία για τον δυνητικό επενδυτή. Απλά πράγματα δηλαδή, από χρόνια λυμένα στην Ευρώπη και στην αναπτυγμένη Ανατολή. Αυτό σημαίνει επένδυση στο Μετρό, Μετρό στην Καλαμαριά και στα δυτικά, προαστιακός σιδηρόδρομος και ακόμη πιο ενισχυμένος ΟΑΣΘ.
3. Προστασία των δύο κεντρικών οικοσυστημάτων – Σέιχ Σου και Θερμαϊκού Κόλπου. Εδώ και τώρα διασαφήνιση αρμοδιότητας, ευθύνης, σχεδιασμού και προστασίας, χωρίς «ναι μεν αλλά» και χωρίς κινητοποίηση και επιστράτευση πρόθυμων ιδιωτών στο και 5’ για να σώσουμε την παρτίδα. Η αρμοδιότητα πηγαίνει χέρι χέρι με την ευθύνη και η ευθύνη θεμελιώνει την ανάγκη χρηματοδοτικών εργαλείων.
4. Αντιπλημμυρική προστασία και επένδυση στα αναγκαία έργα κατά προτεραιότητα. Δεν χρειάζεται επιπλέον λέξη επί τούτου.
5. Αντιμετώπιση του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας που αποτελεί ένα από τα πλέον οξυμένα περιβαλλοντικά προβλήματα στη Θεσσαλονίκη. Στο κέντρο η θερμοκρασία ανεβαίνει 2–3 βαθμούς πάνω από την περιφέρεια και ακόμη περισσότερο στους καύσωνες. Η πυκνή δόμηση, το ελάχιστο πράσινο, η κυκλοφοριακή συμφόρηση και η ρύπανση «παγιδεύουν» τη ζέστη, ενώ η κλιματική αλλαγή κάνει το φαινόμενο πιο έντονο. Το αποτέλεσμα είναι βαρύ για όλους - μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας, κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία και ακόμη πιο έντονες κοινωνικές ανισότητες. Υπάρχουν λύσεις, το θέμα είναι στον δημόσιο διάλογο και απασχολεί όλες τις βαθμίδες της διακυβέρνησης αλλά εκτιμώ ότι πρέπει κάποιος να το πάρει από την εκτο-έβδομη θέση και να το βάλει στην τριτο-τέταρτη. Αν δεν το κάνει θα ψηθούμε για τα καλά.
6. Στέγαση και κοινωνική συνοχή. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει τα τελευταία χρόνια μια ραγδαία αύξηση τιμών στα ενοίκια και στο κόστος κατοικίας. Παράγοντες όπως η βραχυχρόνια μίσθωση, η περιορισμένη νέα δόμηση, η έλλειψη κοινωνικής κατοικίας και η συγκέντρωση της ζήτησης στο ιστορικό κέντρο πιέζουν τους μισθωτές, κυρίως νέους και φοιτητές, σε συνθήκες ασφυξίας. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο στεγαστικό αλλά και κοινωνικό. Δημιουργεί αποκλεισμούς, εντείνει ανισότητες και «αδειάζει» γειτονιές από τον σταθερό πληθυσμό τους. Απαιτούνται πολιτικές που θα ενσωματώνουν την κοινωνική διάσταση στη χωροταξία και τη στέγαση.
7. Οικονομική διαφοροποίηση και καινοτομία. Η πόλη παραμένει σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από το εμπόριο, την εκπαίδευση και τον τριτογενή τομέα. Η αναδυόμενη ψηφιακή οικονομία, οι νεοφυείς επιχειρήσεις (start-ups), οι επιστημονικοί κλάδοι βιοϊατρικής και αγροτεχνολογίας δείχνουν κατεύθυνση, αλλά δεν έχουν ακόμα την κρίσιμη μάζα για να αποτελέσουν σταθερή αναπτυξιακή βάση. Χρειάζεται οργανωμένη στρατηγική clustering (συγκέντρωσης και διασύνδεσης επιχειρήσεων) γύρω από πανεπιστήμια, τη Διεθνή Έκθεση, τα ερευνητικά κέντρα και το λιμάνι, ώστε η Θεσσαλονίκη να μην μένει θεατής αλλά να γίνει κόμβος καινοτομίας στα Βαλκάνια.
8. Περιφερειακές ανισότητες και δυτικός τομέας. Η Θεσσαλονίκη είναι πόλη με δύο ταχύτητες. Ο ανατολικός τομέας προσελκύει επενδύσεις, υποδομές και νέες κατοικίες, ενώ οι δυτικές συνοικίες υστερούν σε πράσινο, υποδομές, μεταφορές και ευκαιρίες απασχόλησης. Αυτό το χάσμα παράγει κοινωνική ανισότητα και τροφοδοτεί την αίσθηση εγκατάλειψης. Η ισορροπία δεν είναι ζήτημα δικαιοσύνης μόνο· είναι προϋπόθεση συνοχής και βιωσιμότητας του μητροπολιτικού ιστού. Γίνονται βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά αυτά πρέπει να ενδυθούν τον μανδύα μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής που με σταθερότητα θα υπηρετηθεί πέρα και πάνω από εκλογικούς κύκλους.
Θα μπορούσα να προσθέσω και άλλα. Για να είμαστε δίκαιοι κινητικότητα υπάρχει. Φαίνεται να υπάρχει και κατανόηση του μεγέθους των προκλήσεων. Αυτό που απουσιάζει όμως είναι η κεντρική δέσμευση για την καλά σχεδιασμένη αντιμετώπισή τους. Kαι η ανάλογη δέσμευση πόρων για να είμαστε σοβαροί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου