Τρίτη 15 Ιουλίου 2014

Μεταρρυθμίσεις και πολιτική ( άρθρο γνώμης για την εφημερίδα Θεσσαλονίκη της 14/7/2014)

Το 2008 τα σημάδια της οικονομικής κρίσης ήταν φανερά – τουλάχιστον στους γνωρίζοντες. Η προβληματική διαχείριση της οικονομίας όλη την τετραετία 2004- 2008 με υψηλά ελλείμματα, υψηλό για την εποχή δημόσιο χρέος και αποδεδειγμένη άγνοια σχετικά με το ποιος ξοδεύει τι μέσα στο ελληνικό κράτος κατέστησε τη χώρα αδύναμο κρίκο εντός της ευρωζώνης. Με την κατάρρευση της Lehman Brothers στις 15 Σεπτεμβρίου του 2008 και παρά τις διαβεβαιώσεις περί θωρακισμένης οικονομίας από το στόμα του πρωθυπουργού, ο Γιώργος Αλογοσκούφης προσπάθησε να πάρει κάποια μέτρα που για εκείνη την εποχή φάνταζαν ιδιαιτέρως σκληρά. Πιθανά χωρίς να γνωρίζει σε βάθος τι θα επακολουθούσε τα επόμενα χρόνια ή ορθότερο ποιό ήταν το βάθος του προβλήματος. Εκείνα τα μέτρα βέβαια πέρα από ομολογία αποτυχίας της «ήπιας δημοσιονομικής προσαρμογής» δεν έμελε να εφαρμοστούν. Έπλητταν κυρίως ελεύθερους επαγγελματίες οι οποίοι αποτελούσαν μία εκ των βασικών εκλογικών ομάδων που στήριζαν τη Νέα Δημοκρατία τη στιγμή μάλιστα που η τελευταία είχε ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία ενός βουλευτή. Τα μέτρα εκείνα ποτέ δεν ελήφθησαν καθώς η πολιτική πίεση και η συγκυρία οδήγησε στην γνωστή τοις πάσι φράση του πρωθυπουργού προς τον υπουργό του «άσ’ το για αργότερα». Παρόλα αυτά ηττήθηκαν στις  εκλογές.

Σήμερα, σε μια ριζικά διαφορετική συγκυρία όπου οι κεντρικοί δημοσιονομικοί καταναγκασμοί είναι ισχυροί, η υπερφορολόγηση είναι μέρος της πραγματικότητας. Η ελληνική οικονομία πέρασε βίαια από μια κατάσταση άρρητης αλλά συμφωνημένης φορολογικής χαλαρότητας - έως και ασυλίας για τους ελεύθερους επαγγελματίες-  στο άλλο άκρο. Αυτή η μετάβαση όμως δεν μπορεί παρά να έχει και πολιτικές επιπτώσεις πέραν όλων των άλλων. Η κυβέρνηση και ιδιαίτερα ο κορμός αυτής, η Νέα Δημοκρατία, με τις παρούσες συνθήκες δεν έχει σχεδόν καμία πολιτική δυνατότητα. Τα κοινωνικά και επαγγελματικά στρώματα που φοβούμενα αποσταθεροποίηση και περιπέτειες το 2012 της έδωσαν τη νίκη στις εθνικές εκλογές πιέζονται ασφυκτικά. Η υψηλή φορολογία σε όλα τα πεδία σε συνδυασμό με την μείωση των τζίρων, τις υψηλές ασφαλιστικές εισφορές, την ανελαστικότητα των υποτιθέμενων ρυθμίσεων χρεών  και τις δυσκολίες στη χρηματοδότηση και στη ρευστότητα διαμορφώνουν σκηνικό ρήξης της συντηρητικής παράταξης με μέρος των υποστηρικτών της.

Αν δύο ήταν οι μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να υλοποιήσει η χώρα μετά την επί της ουσίας χρεοκοπία αυτές ήταν και παραμένουν η φορολογική και η διοικητική. Η καθυστέρηση και οι παλινωδίες σε αυτούς τους δύο τομείς για 6 περίπου χρόνια θα πληρωθούν ακριβά και από την ελληνική κοινωνία αλλά και από την κυβέρνηση. Μια μεγάλη φορολογική μεταρρύθμιση που θα άρει την πάγια υστέρηση του ελληνικού κράτους και θα διαμορφώσει ένα φορολογικό περιβάλλον σταθερό και δίκαιο, παραμένει ακόμη ζητούμενο. Μια ουσιαστική διοικητική μεταρρύθμιση που θα ανατάξει το κράτος, τις δυνατότητές του και θα επανεξετάσει τα κόστη, παραμένει ακόμη ζητούμενο. Σε ό,τι αφορά στην φορολογική μεταρρύθμιση και την ανάγκη εκσυγχρονισμού της φορολογικής διοίκησης η συμβολή του μνημονίου ( υποδείξεις, στόχοι, τρόποι) ως δεσμευτικό προγραμματικό κείμενο κρίνεται θετική. Η καθυστέρηση, η βούληση πολιτικής διαμεσολάβησης και η επιλογή υπερφορολόγησης  οφείλονται στο ελληνικό πολιτικό σύστημα.  Σε ό,τι αφορά όμως στη διοικητική μεταρρύθμιση εκτιμώ πως οι παρεμβάσεις της τρόικα ως θεματοφύλακα του μνημονίου ήταν αρνητικές. Λόγω μιας μάλλον ιδεοληπτικής εκκίνησης ωθήθηκαν τα πράγματα σε απαίτηση απολύσεων χωρίς καμία αξιολόγηση. Εξουδετερώθηκε πολιτικά το σχέδιο της κινητικότητας, δόθηκαν μικρά χρονικά περιθώρια για πολλές και σημαντικές αλλαγές και ναρκοθετήθηκε η πιθανότητα ομαλής υλοποίησής της.

Συνοψίζοντας, η μεταρρυθμιστική αβελτηρία στα καίρια δεν μπορεί να καλυφθεί. Τα αποτελέσματα των υστερήσεων και των καθυστερήσεων είναι ήδη ορατά και θα αποτυπωθούν και σε πολιτικό επίπεδο. Η Νέα Δημοκρατία θα πάθει -μέσω άλλων οδών- αυτό που έπαθε το ΠΑΣΟΚ το 2010- 2011. Θα χάσει σημαντικά κοινωνικά και εκλογικά ερείσματα λόγω των δημοσιονομικών καταναγκασμών αλλά και ενός μείγματος ανικανότητας και έλλειψης βούλησης να πράξει τα δέοντα.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου