Μεταμνημονιακή Ελλάδα (άρθρο μου για την Θεσσαλονίκη της 28/1/2013)

Η Ελλάδα μετά το μνημόνιο δεν έχει περιγραφεί επαρκώς από καμία πολιτική δύναμη. Η σφοδρότητα της αντιπαράθεσης με επίκεντρο το μνημόνιο καθώς και η επίπτωση της εφαρμογής του στο βιοτικό επίπεδο των πολιτών δεν άφησαν και εν πολλοίς δεν αφήνουν χώρο για τέτοιες συζητήσεις. Το σκηνικό περιπλέκεται ακόμη περισσότερο καθώς βασικοί σχεδιαστές του μνημονίου παραδέχονται πως βάσισαν το πρόγραμμα σε λάθος παραδοχές και ταυτόχρονα έχει εδραιωθεί η πεποίθηση πως το διαρθρωτικό του σκέλος δεν εφαρμόστηκε και οδηγηθήκαμε σε αλλεπάλληλες οριζόντιες περικοπές και αύξηση των φορολογικών βαρών. 

Βέβαια να ξεκαθαρίσουμε εδώ πως οι λανθασμένες αρχικές παραδοχές δεν οφείλονται σε κάποιο συνωμοσιολογικό σχέδιο καταστροφής της χώρας, αλλά σε υποεκτίμηση των στρεβλώσεων της ελληνικής οικονομίας. Στρεβλώσεις που δεν στάθηκε ικανό, για πολλούς λόγους, να αντιμετωπιστούν με ταχύ και αποτελεσματικό τρόπο από τις κυβερνήσεις.

Σήμερα, ο έντονος διχασμός στο δημόσιο λόγο περί του μνημονίου φαίνεται να έχει υποχωρήσει. Το δίλημμα μνημόνιο – αντιμνημόνιο έχει ατονήσει. Παραμένει όμως στο κοινωνικό πεδίο μια εικόνα που διαμορφώθηκε από τις εκλογές του Ιουνίου του 2012. Οι τρεις επάλληλες πολώσεις σκιαγραφούν μια Ελλάδα βαθιά διχασμένη σε διαφορετικά επίπεδα. Ταξικότητα της ψήφου, ηλικιακός διαχωρισμός και γεωγραφικός διαχωρισμός διαμορφώνουν μια πραγματικότητα που δεν μπορεί να παραβλεφθεί από κανέναν.

Σε αυτή την πραγματικότητα θα περίμενε κανείς να υπάρξει μια ποιοτική διαφοροποίηση και να γίνουν οι πρώτες απόπειρες των πολιτικών δυνάμεων να προσδώσουν περιεχόμενο και να περιγράψουν την μεταμνημονιακή Ελλάδα με βάση το πολιτικό τους σχέδιο. Αντ’ αυτού γινόμαστε μάρτυρες μιας τεχνητής πόλωσης χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο με ευθύνη της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι δε τόσο εξόφθαλμα τεχνητή, που σε κάνει να απορείς εάν αυτά που λέγονται ένθεν κακείθεν γίνονται πιστευτά από τους ίδιους που τα εκστομίζουν. Δυστυχώς φαίνεται πως πρόκειται για μία πολιτική στρατηγική των δύο κομμάτων ώστε και να διατηρήσουν τη συνοχή των στρατοπέδων τους.

Η Νέα Δημοκρατία μεταχειριζόμενη δια στόματος κυβερνητικού εκπροσώπου μετεμφυλιακό λόγο προσπαθεί να αποκρύψει την απουσία ενός πολιτικού σχεδίου για τη χώρα, συγκρατώντας παράλληλα τις λαϊκές μάζες ψηφοφόρων της που πλήττονται. Ο ΣΥΡΙΖΑ από την άλλη προσπαθεί να αποκρύψει τον διπλό λόγο που εκφέρεται εντός και εκτός συνόρων. Ένταση, πόλωση, αλληλοκατηγορίες, περιττή οξύτητα σε μία ήδη βαθιά διαιρεμένη κοινωνία.

Πώς θα στηθούν νέες κοινωνικοπολιτικές συμμαχίες; Ποιοι θα συμμαχήσουν ώστε να προχωρήσει η χώρα. Ποιος θα αναλάβει να περιγράψει την μεταμνημονιακή Ελλάδα και τι περιεχόμενο θα της δώσει; Μπορούμε να συνεχίσουμε με αυτούς τους ρυθμούς και αυτές τις στρατηγικές; Η απάντηση είναι πως όχι.

Καταλληλότερος ιδεολογικοπολιτικός χώρος για αυτή την αποστολή είναι η κεντροαριστερά. Το πολιτικό σχέδιο της κεντροαριστεράς που δεν θα ταυτίζεται με αυτό της Δεξιάς και θα επιχειρεί συνθέσεις και συμμαχίες είναι το προσφορότερο για να περιγραφεί η νέα Ελλάδα Είναι ο χώρος της κεντροαριστεράς που παρά τον κατακερματισμό του συζητά, ψάχνει και ψάχνεται, προτείνει. Και ορθά η Δημοκρατική Αριστερά και το ΠΑ.ΣΟ.Κ επιχειρούν να διαφοροποιηθούν από αυτό το σκηνικό. Διαφοροποίηση που δεν θέτει εν αμφιβόλω την κυβέρνηση συνεργασίας και τον βασικό στόχο που αυτή υπηρετεί αλλά βάζει όρια.

Τα κεντροαριστερά κόμματα εάν συνδεθούν με ορισμένες επί μέρους επιτυχίες και πρωτοβουλίες που θα αλλάξουν το παράδειγμα και περιγράψουν πώς θέλουν την Ελλάδα το 2020 έχουν ρόλο. Στο χέρι τους είναι εάν αυτός θα είναι πρωταγωνιστικός.