Το ΠΑΣΟΚ πρέπει να… ( άρθρο μου για την Θεσσαλονίκη της 2/7/2012)

Η εκλογική καθίζηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ ανοίγει απότομα και βίαια μια συζήτηση για το μέλλον του ίδιου του κόμματος, για το μέλλον της κεντροαριστεράς και εν τέλει και για το μέλλον της χώρας. Ο χώρος ανάμεσα στη δεξιά και την κομμουνιστική αριστερά πλέον εκπροσωπείται και από άλλα κόμματα. Η κεντρικότητα του ΠΑ.ΣΟ.Κ στο πολιτικό και κομματικό σύστημα έχει αμφισβητηθεί καίρια.

Οι προϋποθέσεις ανάκαμψης του κόμματος αυτού είναι πολλές και δύσκολες. Προϋποθέσεις κοινωνικές, οργανωτικές αλλά κυρίως και πάνω από όλα πολιτικές. Έχουν αλλάξει τόσα πολλά σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα που το κόμμα που ταυτίστηκε με την προηγούμενη φάση είναι δύσκολο να μεταβεί στην επόμενη.

Η ενσωματωτική ικανότητα του ελληνικού κράτους αμφισβητήθηκε λόγω της οικονομικής κρίσης. Η αναδιάρθρωση των δομών του, του παραγωγικού μοντέλου, αναγκαίες προϋποθέσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης, δεν άφηναν περιθώρια για ικανοποιητική ενσωμάτωση αιτημάτων αυτή τη φορά. Σύνολο το πολιτικό σύστημα ήταν απροετοίμαστο για μια τέτοια αλλαγή και ανίκανο να ανταπεξέλθει σε τέτοιες συνθήκες. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ μοιραία ταυτίστηκε με το παλιό καθεστώς λόγω τόσο της κεντρικότητάς του, όσο όμως και της συγκυρίας που το βρήκε στην εξουσία την στιγμή της κατάρρευσης.

Τί πρέπει να κάνει σήμερα το ΠΑ.ΣΟ.Κ για να επανακτήσει μερικώς την εμπιστοσύνη του εκλογικού σώματος; Γίνεται λόγος για μερική επανάκτηση καθώς οι εποχές ποσοστών άνω του 40% έχουν περάσει.

Πρώτον, κρίνεται απαραίτητη μια σε βάθος ανάλυση των εκλογικών αποτελεσμάτων. Να αναλυθούν τα αίτια της κρίσης, η διαχειριστική ανεπάρκεια, η πολιτική απομόνωση.

Δεύτερον, να υπάρξει μία σοβαρή προσπάθεια οργανωτικής ανασυγκρότησης μακριά από το φάντασμα του παρελθοντικού οργανωτικού γιγαντισμού του κόμματος – με τοπικές οργανώσεις σε κάθε ραχούλα και κάμπο. Η οργανωτική ανασυγκρότηση μπορεί να αποφέρει και πολιτικούς καρπούς εάν γίνει με όρους σύγχρονους. Εάν οι οργανωτικοί πυρήνες του κόμματος γίνουν κυψέλες παρέμβασης ή παραγωγής ιδεών και πολιτικών.

Τρίτον, αλλαγή στα πρόσωπα. Το πολιτικό προσωπικό του ΠΑ.ΣΟ.Κ παρά την σταδιακή ανανέωσή του έχει κουράσει. Τα συγκεκριμένα πρόσωπα είναι συνδεδεμένα με το παλιό καθεστώς και δείχνουν ανίκανα να σχεδιάσουν το νέο. Αλλαγή προσώπων λοιπόν όχι σαν μία μηχανιστική επιλογή αλλά ως ευκαιρία ανάδειξης νέων ( όχι απαραιτήτως ηλικιακά ) προσώπων.

Τέταρτον, το ΠΑ.ΣΟ.Κ για να έχει μέλλον θα πρέπει να ξαναχτίσει την σχέση του με τη νέα γενιά που το εγκατέλειψε μαζικά. Η εγκατάλειψη αυτή οφείλεται στο γεγονός πως το ΠΑ.ΣΟ.Κ ταυτίστηκε με τα συμφέροντα της γενιάς του Πολυτεχνείου, των insiders της Μεταπολίτευσης. Αυτή η ταύτιση το εμπόδισε να διαχειριστεί την κρίση διαφορετικά. Προσπάθησε να καθυστερήσει κάποιες μεταρρυθμίσεις που θα έθιγαν την κομματική του πελατεία, μη αντιλαμβανόμενο πως με αυτόν τον τρόπο επιβάρυνε δυσανάλογα τους « εκτός συστήματος» κυρίαρχη μερίδα των οποίων είναι οι νέοι. Τελικά το εγκατέλειψαν και οι μεν και οι δε. Με αυτή την τακτική επιλογή διαχείρισης της κρίσης έχασε τους παλιούς του συμμάχους και δεν κατάφερε μια νέα κοινωνική συμμαχία.

Πέμπτον, το ΠΑ.ΣΟ.Κ θα πρέπει να σχεδιάσει, να μελετήσει, να κοπιάσει, να διαβάσει, να ενημερωθεί. Δεν είναι τυχαίο πως μεγάλο μέρος των ανθρώπων του ΠΑ.ΣΟ.Κ πορεύονταν με τις αρχές της ιδρυτικής του διακήρυξης. Άλλοι πορεύονταν με τις βασικές επεξεργασίες του εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος. Αναμφισβήτητη η προσφορά και των δύο περιόδων, επεξεργασιών, πρακτικών όμως το νέο περιβάλλον και οι νέες απαιτήσεις απαιτούν νέες πολιτικές. Το διακηρυκτικό καταστατικό ιδρυτικό κείμενο του ΠΑ.ΣΟ.Κ διατηρεί το αξιακό του φορτίο αλλά δεν μπορεί να απαντήσει στις σύγχρονες προκλήσεις. Ο εκσυγχρονισμός μπορεί να είχε απτά θετικά αποτελέσματα αλλά σε περιβάλλον παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης με πρόσβαση της χώρας σε φθηνό δανεικό χρήμα. Σήμερα;

Ο κατάλογος με τα πρέπει είναι μεγαλύτερος και αναλυτικότερος. Ακόμη σε όλες αυτές τις προκλήσεις να απαντήσει θετικά το ΠΑ.ΣΟ.Κ το αποτέλεσμα δεν είναι προδιαγεγραμμένο. ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ και Δημοκρατική Αριστερά κινούνται στον ίδιο πολιτικό χώρο, έχουν σημαντικές διαφορές αλλά επιδιώκουν την ισχυροποίηση στον ευρύτερο χώρο της κεντροαριστεράς.