Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2025

Η Κοβέσι στην Ελλάδα και το σταυροδρόμι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο στη VORIA 04/10/2025



Πολλοί βλέπουμε στο πρόσωπο της Κοβέσι, έναν θεσμικό παράγοντα που θα προσπαθήσει να μας συμμαζέψει - ειδικώς και γενικώς - από την κακοδαιμονία που μας κατατρύχει σε σχέση με τη διαφθορά και κυρίως με την αντιμετώπισή της. Σωστή σκέψη και προσδοκία. Την προεκτείνω λίγο και λέγω «εάν δεν ανήκαμε σε αυτό το υπερεθνικό σχέδιο ολοκλήρωσης, πώς θα ήταν σήμερα η καθημερινή ζωή μας»; Αν δεν υποχρεούμασταν να συντονιζόμαστε και να εναρμονιζόμαστε με διαδικασίες, νόμους, κανόνες και λοιπές ρυθμίσεις, είμαστε σίγουροι ότι θα μπορούσαμε να είμαστε στο group των ανεπτυγμένων κρατών - έστω και στα πίσω πίσω βαγόνια; Εδώ υποχρεούμαστε αλλά και πάλι ασθμαίνοντας βαδίζουμε. Εκτός του σχήματος αυτού θα μπορούσαμε να τρέξουμε; Αμφιβάλλω. 

Όμως, πρέπει να πούμε ή να δούμε έστω και έναν μικρό αντίλογο, όχι για να ακολουθήσουμε το σκεπτικό του αλλά να προβληματιστούμε. Η Ε.Ε και ο τρόπος που λειτουργεί, δημιούργησε και ενίσχυσε πολλές παθογένειες. Μας έδωσε πρόσβαση σε μια πιστωτική κάρτα χωρίς όμως να είμαστε έτοιμοι και ώριμοι να τη διαχειριστούμε. Η πλημμυρίδα πόρων σε ένα χέρσο από πλευράς θεσμών, πολιτικής και κοινωνικής ωριμότητας έδαφος, δημιούργησε και την δυνατότητα εκτεταμένης διαφθοράς ή έστω σπατάλης. Στο εσωτερικό πεδίο δημιούργησε και στήριξε δραστηριότητες μη παραγωγικές, φούσκωσε τομείς της οικονομίας που υπό άλλες συνθήκες δεν θα φούσκωναν και δημιούργησε πολλά bubbles που είναι πλέον τόσο μεγάλα που δεν θα σκάσουν εύκολα. Ρουφάνε όμως πόρους στην προσπάθεια αναπαραγωγής τους. Κάποιοι εντός της ευνοήθηκαν – τα ελλείματα του ενός ήταν μέρος των πλεονασμάτων των άλλων. 

Σε κάθε περίπτωση το εγχείρημα είναι θετικό - θετικότατο για εμάς. Πολλές δομικές αδυναμίες λύνονται με τη δημιουργία μηχανισμών εξισορρόπησης αλλά με μια χρονική καθυστέρηση. By error and trial που λένε – αλλά αυτό κοστίζει πολύ και εμείς οι Έλληνες το ζήσαμε στο πετσί μας. Σήμερα όμως που η κουβέντα για την Ευρώπη και τις επιλογές της έχει ανοίξει ξανά, πρέπει να δούμε και μερικά σημεία που αξίζουν της προσοχής μας. Η Ε.Ε δεν μπορεί να συνεχίσει ως μια διαδικασία από τα πάνω. Η ηπειρωτική πολιτική παράδοση είναι αυτή (η αγγλοσαξονική διαφέρει). Αυτό το λένε με άλλα λόγια, άλλα προτάγματα και μάλλον με άλλες κατευθύνσεις και οι φιλελεύθεροι και οι συντηρητικοί.. Κοινό σημείο όμως ότι κάτι πρέπει να αλλάξει - με «κάτι» πρέπει να γεμίσει το οικοδόμημα. 

Πρέπει να στραφεί ξανά προς αξίες, προς όλα εκείνα που συνθέτουν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό αλλά και με την ιστορική του έννοια. Προς όλα αυτά που συνέχουν τις εθνικές κοινωνίες και κατ' επέκταση την ευρωπαϊκή. Ιστορική έννοια είναι και ο μακραίωνος πολιτισμός αλλά και η πρόνοια. Είναι και το εργασιακό ήθος αλλά και ο συνδικαλισμός. Είναι οι υπερταχείες και η μοντέρνα αρχιτεκτονική αλλά είναι και οι καθεδρικοί ναοί, τα μεγάλα πάρκα και τα παραδοσιακά σπίτια.

Οι μεν (σοσιαλιστές) θα πουν - Κράτος, συμμετοχικοί θεσμοί, υποδομές, διασφάλιση εγγυημένου βιοτικού επιπέδου. Οι δε (φιλελεύθεροι) θα πουν - ανταγωνιστικότητα, ελευθερία στην οικονομία, παραγωγή, επένδυση. Οι συντηρητικοί θα πουν επιστροφή σε αξίες, οικογένεια, πατρίδα, σύνορο, σπίτι, ήθη, έθιμα, παραδόσεις και ό,τι άλλο διαμόρφωσε βιοτικές σχέσεις συνοχής στον μακραίωνο χρόνο. Αυτοί δεν πολυθέλουν τόσο παρεμβατικά τα θεσμικά οικοδομήματα αλλά πάλι μπορούμε και πρέπει να ακούσουμε τον λόγο τους. 

Εάν δούμε κατά γράμμα τα προτάγματα των πολιτικών και ιδεολογικών οικογενειών, θα πούμε ότι είναι αντιπαραθετικά. Αν όμως δούμε την αγωνία τους να δώσουν λύση σε ένα υπαρκτό πρόβλημα, ίσως τα δούμε ως συμπληρωματικά. Το σίγουρο είναι ότι θα καταλάβουμε ότι είμαστε σε ένα σταυροδρόμι - όχι σε αδιέξοδο (ακόμη). Και στο σταυροδρόμι καλείσαι να επιλέξεις πορεία ή να την σχεδιάσεις εκ νέου. 

Άλλωστε αν δεις την Ευρώπη ως την δημιουργική μείξη όλων των ανωτέρω, μπορείς υπό συνθήκες να αξιοποιήσεις κάτι από όλες της τις παραδόσεις. Από την άλλη βλέπω την Κίνα. Και εκεί συνταιριάζουν πολλά και αντιφατικά στοιχεία. Πολιτικό κομμουνισμό στην ηγεσία που την καθιστά συμπαγή, ενιαία και σκληρή, χωρίς πολλές πολλές φιλελεύθερες παραχωρήσεις. Ισχυρό, κραταιό κράτος με δομές και ιεραρχίες. Παράλληλα όμως βλέπεις παρούσα και την παράδοση. Mega cities φουτουριστικές και μια ηθική κομφουκιανή, μαζί. Καταφέρνουν να συνταιριάξουν μια πολιτική ιδεολογία κατά βάση νεωτερική με στοιχεία συντηρητικής παράδοσης και ταυτόχρονα να επενδύουν και να αναπτύσσονται οικονομικά. Τους λείπει το φιλελεύθερο στοιχείο, για εμάς στη Δύση θεμελιακό. Νομίζω όμως ότι και εμείς με μια μείξη - με τον δικό μας τρόπο - μπορούμε να προχωρήσουμε στο μέλλον.







Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου