Κυβερνητικό ρεκόρ αποσύνθεσης ( άρθρο μου στην Εφημερίδα Καρφίτσα της 24/9/2016)

Είναι αρκετά τα παραδείγματα τόσο στην ελληνική πολιτική ιστορία, όσο και στη διεθνή, που η πτωτική πορεία μιας κυβέρνησης γίνεται εμφανής και δύσκολα ανατρέπεται στην επόμενη κάλπη. Οι ανατροπές είναι η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα. Σκάνδαλα, αστοχίες, ανικανότητα και αναποτελεσματικότητα, αδυναμία ανταπόκρισης σε παλιές και νέες προκλήσεις, κόπωση οδηγούν κυβερνήσεις σε έναν καθοδικό δρόμο που καταλήγει αναπόφευκτα σε εκλογική ήττα – πολλές φορές και σε συντριβή ή σε μεγάλες διαφορές.

Αν ανατρέξουμε στα δικά μας θα δούμε ότι το δεύτερο μισό της δεύτερης τετραετίας του Ανδρέα Παπανδρέου, το δεύτερο μισό της δεύτερης τετραετίας του Κώστα Σημίτη αλλά και η δεύτερη θητεία του Κώστα Καραμανλή 2007 -2009 είναι περίοδοι όπου για διαφορετικούς λόγους οι κυβερνήσεις είχαν πτωτική πορεία και εν τέλει οδηγήθηκαν σε εκλογική ήττα και πέρασμα στα έδρανα της αντιπολίτευσης.

Σήμερα βλέπουμε κάτι παρεμφερές. Σε όλες τις δημοσκοπήσεις οι ερωτώμενοι πολίτες δηλώνουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο απογοητευμένοι από την κυβέρνηση σε πολύ υψηλά ποσοστά. Απογοήτευση, θυμός, ανησυχία για το μέλλον και μερικός κυνισμός και απάθεια για την Πολιτική. Το τελευταίο βέβαια οφείλεται στην ματαίωση και την απομάγευση της ατζέντας που προ 5ετίας κινητοποίησε πολλούς λόγω της σκληρής επαφής με την πραγματικότητα αλλά και αυτό προσμετράται στη συνολική εικόνα.

Θα έλεγε λοιπόν κανείς πως η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ακολουθεί την πεπατημένη και έχει εισέλθει σε μία φάση αμετάκλητης πτωτικής πορείας που οδηγεί σε εκλογική ήττα. Η πραγματικότητα όμως είναι πιο σκληρή, σχεδόν αμείλικτη. Σε αντίθεση με τα προαναφερόμενα παραδείγματα, στην περίπτωση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ έχουμε ένα κυβερνητικό σχήμα που κυβερνά τον τόπο μόλις 1,5 χρόνο. Φαινόμενα αποσάρθρωσης, οσμή σκανδάλων και ευνοιοκρατίας, αποσύνδεση από το δημόσιο συμφέρον και τις κοινωνικές ανάγκες, προσπάθεια ελέγχου δικαιοσύνης και ραδιοτηλεοτπικού τοπίου, απροκάλυπτες πελατειακές σχέσεις και προσπάθεια χτισίματος κομματικού κράτους σε μόλις 20 μήνες διακυβέρνησης. Αυτό που σε άλλους παρατηρήθηκε μετά από 5-6 χρόνια, σήμερα το βλέπουμε μετά από λίγους μήνες.

Πέραν του χαρακτηριστικού της ταχείας αποσύνθεσης  είναι σημαντικό να προσθέσουμε τα εξής. Όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις του τόπου είχαν κάποιο παραγωγικό διάστημα, πρόσθεσαν κάτι, έχτισαν κάτι. Με την ορμή της εναλλαγής και την όρεξη της αρχής μιας νέας προσπάθειας, κάθε κυβερνητικό σχήμα με βάση το πολιτικό του φορτίο και τον προγραμματικό του λόγο άφησε ένα στίγμα, ένα έργο.  Στην σημερινή περίπτωση έχουμε μόνο διαψεύσεις, αυταπάτες, οικονομική ζημία, τεράστιες επιβαρύνσεις. Μέρα με τη μέρα γκρεμίζεται ό,τι είχε χτιστεί και ό,τι είχε μετά κόπων διασωθεί από την κρίση. Βέβαια το σύντομο της διάρκειας διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ τους προστατεύει από τα δραματικά συμπεράσματα για τη διακυβέρνησή τους διότι ο πολίτης αδυνατεί να συλλάβει το μέγεθος της επιβάρυνσης σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Είναι δύσκολο να συλλάβει κανείς πως η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων στοίχισε 10-12 δις ευρώ όντας project 8ετίας και η διαπραγμάτευση του πρώτου εξαμήνου του 2015 αθροιστικά μπορεί να προσεγγίσει τα 70-90 δις. Εξανεμίστηκαν τα λεφτά του δημοσίου στις τράπεζες, απολέσαμε τις επιστροφές κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που διακρατούν οι κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης και – το κυριότερο όλων – ανακόψαμε μια ασθενική αλλά υπαρκτή πορεία προς την ανάπτυξη με ό,τι συνεπάγεται αυτό ( 5-8% ΑΕΠ σε 3 χρόνια).

Πρώτη φορά σε τόσο μικρό διάστημα ζημιώθηκε η χώρα και το χειρότερο όλων είναι πως ο λογαριασμός «γράφει» ακόμα.

Τι θα ρωτούσα τον Κυριάκο Μητσοτάκη ( άρθρο μου στην Κυριακάτικη Μακεδονία 18/9/2016)

Η παταγώδης αποτυχία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ έχει αποτυπωθεί σε δημοσκοπήσεις όπου η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτώμενων δηλώνουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο απογοητευμένοι. Μοιραία αυτό στρέφει το ενδιαφέρον στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κυριάκο Μητσοτάκη. Μετά την εντυπωσιακή εκλογή του στο θώκο της προεδρίας του κόμματος όντας outsider, χωρίς να κάνει πολλά, προβάρει ήδη το πρωθυπουργικό κοστούμι.

Το πρώτο crash test είναι η συνέντευξη Τύπου που θα δώσει στα πλαίσια της ΔΕΘ, καθώς θα έχει το χρόνο και το οργανωμένο πλαίσιο να απαντήσει σε πολλά και να παραθέσει άλλα τόσα.

Τα ερωτήματα που θα επέλεγα είναι τα εξής :

- Έχει η Νέα Δημοκρατία ικανά πολιτικά στελέχη και τεχνοκράτες ώστε να είναι αποτελεσματική ως κυβέρνηση του τόπου; Στελέχη σε υψηλό επίπεδο, με γνώση των αναγκών της οικονομίας, με επαφές στο ευρωπαϊκό στερέωμα.  Με γνώση και αντίληψη των συσχετισμών σε εσωτερικό και εξωτερικό. Τα τελευταία χρόνια μονοπώλησαν άνθρωποι του εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ και μάλιστα του ευρύτερου κύκλου του Κώστα Σημίτη ( Παπαδήμος, Στουρνάρας, Χαρδούβελης, Χουλιαράκης) ενώ αντίθετα η δική του παράταξη δεν είχε να επιδείξει ανάλογα.

-Οι αριθμοί είναι απολύτως συγκεκριμένοι πλέον και μία γενική υπόσχεση περικοπής δαπανών μέσω συμμαζέματος του κράτους - αν και λογική - δεν γίνεται πιστευτή. Μπορείτε να παρουσιάσετε συγκεκριμένα μετρήσιμα δεδομένα σε μία λογική ισοδυνάμων; Όταν μάλιστα οι δαπάνες του Δημοσίου κατά ένα ποσοστό της τάξης του 70-80% είναι μισθοί και συντάξεις;

-Η υποβάθμιση σχεδόν σύνολου του θεσμικού πλαισίου, η απομάκρυνση από καλές πρακτικές, η υπερσυγκέντρωση εξουσιών είναι ζητήματα ψηλά στην ατζέντα σας ή εκτιμάτε πως το μείζον είναι η οικονομία; Διακρίνετε τη σχέση ανάμεσα σε θεσμούς και οικονομία ή εκτιμάτε ότι  είναι ασύνδετα; Εν ολίγοις ποιο το άμεσο πρόγραμμά σας για την ανόρθωση των θεσμών μιας και δεν έχει ιδιαίτερο δημοσιονομικό κόστος.

-Θεωρείτε πως η Νέα Δημοκρατία έχει μετεξελιχθεί σε καλύτερο, πιο σύγχρονο κόμμα σε σχέση με το παρελθόν; Διακηρύξατε σημαντικές τομές που αφορούσαν στο ζήτημα της κομματικής συγκρότησης αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει φανεί κάτι τέτοιο και η πίεση της καθημερινότητας και της διεκδίκησης της εξουσίας δεν θα σας δώσουν χρονικά και πολιτικά περιθώρια ενασχόλησης με αυτό. Τι θα πράξετε;

-Είπατε πως θα αλλάξετε τον εκλογικό νόμο άμεσα. Θα σπάσετε τις μεγάλες εκλογικές περιφέρειες; Θα συζητούσατε ένα εκλογικό σύστημα σαν το λεγόμενο γερμανικό με δύο κάλπες;

-Αποδέχεστε ότι το έλλειμμα του 2009 ήταν 15,4% ΑΕΠ όπως πιστοποιεί η EUROSTAT ή εκτιμάτε ότι αυτό αλλοιώθηκε;

-Ποια η άποψή σας για την διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης; Ποιο το όραμά σας για την Ευρωπαϊκή Ένωση της επόμενης δεκαετίας και ποιος ο ρόλος της Ελλάδας σε αυτή; Πιστεύετε σε περισσότερη Ευρώπη, σε μεταβιβάσεις πόρων, μερική αμοιβαιοποίηση του χρέους, δημόσιες επενδύσεις ή σε προσπάθεια ανάκτησης της ανταγωνιστικότητας, επίτευξη πλεονάσματων και σφιχτούς προϋπολογσμούς. Ομοσπονδιακή ένωση ή διακυβερνητική;

-Σας ανησυχεί η ανατροπή του συσχετισμού ισχύος στο Αιγαίο με την Τουρκία και ποιοι οι στόχοι σας στον τομέα της εθνικής άμυνας;

Αυτά είναι τα ερωτήματα από πλήθος βέβαια άλλων.

Ο ΣΥΡΙΖΑ πουλάει κρατιλίκι εκεί που τον παίρνει

Με αφορμή την διαδικασία αδειοδότησης τηλεοπτικών σταθμών από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ -ΑΝΕΛ αξίζει να βγάλουμε ορισμένα συμπεράσματα για τη συνολική προσέγγιση των κυβερνητικών στο ζήτημα της διακυβέρνησης. Δεν πρέπει να μείνουμε μόνο στο πρωτοφανές της διαδικασίας αυτής, όσο αδιανόητη και αν μας φαίνεται. Αν και το ζήτημα των τηλεοπτικών αδειών είναι κορυφαίο και αγγίζει θέματα πολυφωνίας και άρα και ποιότητας της δημοκρατίας, εκτιμώ ότι πρέπει να κοιτάξουμε και πέρα από αυτό.

Πέραν των όσων διαφημίζει η κυβέρνηση για τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία της, υπάρχει μία λανθάνουσα στρατηγική στον τρόπο με τον οποίο παρεμβαίνει και επιχειρεί να ρυθμίσει το πεδίο. Τα οφέλη που θα προκύψουν για την ίδια από ένα νέο απολύτως φιλικό τηλεοπτικό πεδίο είναι δεδομένα, όμως σε αυτό το σημείωμα θέλω να εξετάσω και μία άλλη παράμετρο.

Μέσω της διαδικασίας αυτής ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να  αναστηλώσει τη συμβολική αλλά και ουσιαστική δύναμη του κράτους ως υπέρτατου ρυθμιστή στο εθνοκρατικό πεδίο. Αναβαπτίζει την ισχύ του και την επαναποδεικνύει προς τρίτους που αμφέβαλλαν και την επιζητούσαν. Διαφημίζει την υπαρκτή δύναμη του κράτους ( ή Πολιτείας ορθότερα) και κλείνει το μάτι σε εκείνα τα τμήματα της κοινωνίας που αποζητούν την ισχυρή κρατική παρέμβαση σε όλα τα πεδία, καθώς εκτιμούν πως αυτός είναι ο μόνος τρόπος που θα τους εξασφαλίσει οφέλη και ποιοτική διαβίωση. Είναι μία επίδειξη ισχύος και επανεπιβεβαίωσης της κυριαρχίας του κράτους και ταυτόχρονα απόδειξη του βολονταρισμού της κυβέρνησης η οποία αφού δεν δύναται να πράξει ανάλογα σε διεθνοποιημένα πεδία, εξαντλεί τις δυνατότητες σε αυτό. Χρησιμοποιεί εν ολίγοις με τρόπο λανθασμένο και απαράδεκτο, την κρατική εξουσία για να πετύχει τους δικούς του στόχους.

Τι εννοώ; Επειδή στον τομέα της οικονομίας, η παραγωγή πλούτου, η ανάπτυξη, η μεγέθυνση είναι μια διαδικασία σύνθετη, με πολύ συγκεκριμένους περιορισμούς αλλά και πάρα πολλές δυνατότητες, απαιτείται σχέδιο. Απαιτείται σωρεία αλλαγών σε κράτος και οικονομία, μεταρρυθμίσεις. Απαιτείται εκσυγχρονισμός της διοίκησης, φορολογική σταθερότητα, λογική φορολογία, προσέλκυση επενδύσεων, τραπεζική δραστηριότητα και χρηματοδότηση της οικονομίας κλπ. Τη στιγμή που πρέπει να μειωθεί το κράτος, να γίνουν ιδιωτικοποιήσεις, να απελευθερωθούν δημιουργικές δυνάμεις της αγοράς, να ανοίξουν τα κλειστά επαγγέλματα, να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός, απαιτείται ταυτόχρονα  ισχυρή κρατική παρέμβαση σε νέα πεδία. Ρυθμιστικές αρχές, αναδιάρθρωση του κοινωνικού κράτους, στόχευση, διοικητική μεταρρύθμιση κ.ο.κ. Δεν αρκεί να λέμε πως 1.000.000 πολίτες πρέπει να αλλάξουν επάγγελμα στρεφόμενοι σε διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα και υπηρεσίες ( ή σε άλλα που θα υποκαθιστούν τις εισαγωγές) αλλά να δούμε μια ποιο τρόπο μπορεί να υποβοηθηθεί αυτή η μετάβαση. Εδώ το κράτος έχει ρόλο. Φορολογία, κόστος ενέργειας, υποδομές, διασφάλιση κανόνων ανταγωνισμού – αυτά είναι υποθέσεις του κράτους. Αναστροφή της ανεστραμμένης πυραμίδας είναι ο στόχος.

'' Πού να μπλέξουμε τώρα ; ''

Τέτοιο σχέδιο ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει και (ακόμα πιο εμφατικά να πούμε ότι ) ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΕΙΧΕ ούτε τον ενδιέφερε ποτέ να αποκτήσει. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ( στην καλύτερη) ένα κόμμα κρατικιστικό. Οι συνταγές ανάπτυξης που έχει, οι παραστάσεις των στελεχών του, το μοντέλο που διακονεί είναι ένα μοντέλο ανάπτυξης της δεκαετίας του 60 ή ενός κράτους που έχει πρόσβαση σε πολύ και φτηνό χρήμα. Για τον ΣΥΡΙΖΑ αυτά είναι άκουσον - άκουσον νεοφιλελευθερισμός. Οπότε ''που να μπλέξουμε τώρα; Δεν πάμε για επιδείξεις αντινεοφιλελευθερισμού και αντιδιαπλοκής καλυτερα; ''

Το κράτος δεν μπορεί όμως στη νέα συνθήκη να ενσωματώσει και να ικανοποιήσει τα λογής κοινωνικά, συντεχνιακά, επιχειρηματικά αιτήματα όπως παλαιότερα. Ως εκ τούτου ο κάτοχος της εξουσίας δεν μπορεί να ενεργήσει όπως παλαιότερα. Η απόλυτη κυριαρχία του κράτους έχει διαχυθεί ούτως ή άλλως  σε πολλαπλά επίπεδα καθώς το περιβάλλον είναι διεθνοποιημένο. Η οικονομική δυσπραγία επέτεινε αυτήν την κατάσταση. Δεν μπορεί να καθορίσει μονομερώς και απόλυτα όλα τα πεδία όπως παλαιότερα ή όπως θα επιθυμούσε. Επιχείρησε στο πρώτο επτάμηνο της διακυβέρνησής του να καθορίσει βολονταριστικά το οικονομικό πεδίο με τα σκισίματα του μνημονίου και διέλυσε οικονομικά τη χώρα με παρολίγο έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Υποχώρησε και αποδέχθηκε κάποιους ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΦΥΣΙΚΟΥΣ περιορισμούς με δυσθυμία .

Αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ δεν το θέλει. Είναι βραχνάς. Γνωρίζει ότι και δεν μπορεί αλλά και δεν θέλει - ιδεολογικά και πολιτικά - να πράξει τα δέοντα για βελτιωθεί η κατάσταση. Τι του απομένει; Του απομένει μία εθνοκρατική ''απόλυτη'' εξουσία σε πεδία όπου δεν συνδέονται άμεσα με υπερεθνικά και διεθνή επίπεδα για να προβάλει αυτήν την ισχύ. Δεν μπορεί μονομερώς να δώσει αυξήσεις, δεν μπορεί να προσλάβει στο δημόσιο, δεν μπορεί να ελέγξει ( σχετικά) το τραπεζικό σύστημα. Πρέπει λάπως να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από την παντελή και απόλυτη διάψευση του αντιμνημονιακού αφηγήματος που τον έφερε στην εξουσία.

Που μπορεί να το κάνει; Μπορεί - σχετικά πάντα - στο ραδιοτηλεοπτικο πεδίο, στην παιδεία - στα πανεπιστήμια, στη διοίκηση, μερικώς στις ΔΕΚΟ, μερικώς στην διαχείριση των μικρών ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων.

Κλείνει το μάτι στο εκλογικό σώμα που διψά για λυτρωτικές επιδείξεις ισχύος και του προσφέρει θέαμα με μεγάλη δόση κρατικής εξουσίας. Προσπαθεί να ικανοποιήσει την ζήτηση για ΚΡΑΤΟΣ και ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ και ( δήθεν ) ΡΥΘΜΙΣΗ αλλά στα δευτερεύοντα, σε αυτά που μπορεί. Δεν τον ενδιαφέρει η απλοποίηση, η υπέρβαση του ρυθμιστικού πληθωρισμού, η δημιουργία διαφανούς και ξεκάθαρου ρυθμιστικού πλαισίου, η διαφάνεια η πολυφωνία, η ποιότητα των θεσμών, οι έλεγχοι και οι ισορροπίες. Αγαπά την απόλυτη εξουσία, τη δύναμη, τον βολονταρισμό. Συγκεντρώνει τις εξουσίες καθώς απεχθάνεται τις ανεξάρτητες αρχές. Αποστρέφεται τις ''εξωτερικές'' παρεμβάσεις στο ''εσωτερικό της χώρας''.

‘’ Ας πουλήσουμε κρατιλίκι ’’

Πουλά ''ισχυρό κράτος'' τη στιγμή που το κράτος καταρρέει. Πουλά ισχύ και δήθεν πρόνοια τη στιγμή που το κράτος διαλύεται, σπαταλά λιγότερα αλλά σπατάλα, τη στιγμή αφήνει εκτός κάθε προνοιακού πλέγματος ολοένα και περισσότερους.

Γνωρίζει και πατά στην φυσική ροπή μιας κοινωνίας που αγαπά το κράτος για να κάνει το μαύρο άσπρο. Βαπτίζει τις παρεμβάσεις του ως ρύθμιση ενώ είναι συγκέντρωση εξουσιών. Ονοματοδοτεί τη νέα διαπλοκή ως αντιδιαπλοκή. Διατείνεται ότι αναστηλώνει το κράτος, ότι προτάσσει την πολιτική έναντι της οικονομίας ενώ στην πραγματικότητα στήνει ένα νέο δικό του πλέγμα εξουσίας. Τη στιγμή που η ΕΛΑΣΤΑΤ ανακοινώνει 0.9 % ΥΦΕΣΗ το Β τρίμηνο του 2016 και το οικονομικό μέλλον διαγράφεται δυσοίωνο, τη στιγμή που ο πρωθυπουργός στη φαρέτρα του του για τη ΔΕΘ έχει ένα κουρελιασμένο πρόγραμμα Θεσσαλονίκης και στον ορίζοντα ΚΟΦΤΕΣ, επιχειρεί να ελέγξει ΑΠΟΛΥΤΑ το ραδιοτηλεοτπικο τοπίο.