Πέμπτη 8 Αυγούστου 2013

Από success story σε θερμό φθινόπωρο (άρθρο μου για την Θεσσαλονίκη της 5/8/2013)

Από την αρχή του χρόνου η κυβέρνηση και κυρίως ο βασικός κορμός της, η Νέα Δημοκρατία, προσπάθησε να δημιουργήσει μία εικόνα επιτυχούς διαχείρισης της ελληνικής κρίσης.Οι άλλοι δύο εταίροι της τρικομματικής τότε κυβέρνησης ήταν εμφανώς πιο συγκρατημένοι, καθώς μια καλύτερη ανάγνωση των δεδομένων δεν επέτρεπε υπεραισιοδοξία.


Το σχήμα όμως, βόλευε τον πρωθυπουργό και τη Νέα Δημοκρατία. Επένδυσαν επικοινωνιακά σε αυτό υποβοηθούμενοι και από την ανικανότητα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και θεώρησαν πως η δημοσκοπική ενίσχυσή τους και η συμπίεση των άλλων δύο της τρικομματικής θα θεμελίωνε μια ακλόνητη υπεροχή. Υπεροχή που αποκωδικοποιήθηκε και εκλήφθηκε ως δυνατότητα υλοποίησης κάθε κομματικού σχεδιασμού της Νέας Δημοκρατίας πέραν από κάθε εξωτερικό καταναγκασμό.

Η υπόθεση της ΕΡΤ, αλλά και η πορεία της οικονομίας συνολικά, φανέρωσαν τα πολύ συγκεκριμένα όρια αυτής της στρατηγικής. Η πραγματικότητα δεν αλλάζει μόνο με επικοινωνιακή πολιτική, ούτε σημαίνει τίποτε το οριακό προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις. Μια τέτοια προσέγγιση, αν υποθέσουμε πως υιοθετήθηκε από τον κομματικό πυρήνα της Νέας Δημοκρατίας, πέραν του γεγονότος πως είναι λανθασμένη, καθώς δεν υπολογίζει την πολυπλοκότητα και την συνθετότητα των αλληλεπιδράσεων στην παρούσα φάση, στρέφει την προσοχή και την ενέργεια κυβέρνησης και πολιτικού συστήματος σε ανούσια ζητήματα.

Για παράδειγμα, η στρατηγική της έντασης ανάμεσα σε Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ του προηγούμενου διαστήματος δεν προσέφερε τίποτα σημαντικό. Και όχι μόνο δεν ωφέλησε ή δεν ωφελεί, αλλά επιπρόσθετα επιβαρύνει το πολιτικό και κοινωνικό κλίμα. Μειώνει τις πιθανότητες μιας υποτυπώδους συναίνεσης τουλάχιστον για ζητήματα που αποτελούν κοινό τόπο.

Από το success story προ μηνών τι μεσολάβησε και όλοι κάνουν λόγο για θερμό φθινόπωρο; Οπωσδήποτε, όχι κάτι συνταρακτικό που να μεταβάλει δραματικά προς το χειρότερο την κατάσταση, γεγονός που επιβεβαιώνει πως η αρχική υπεραισιοδοξία στηριζόταν σε πήλινα πόδια.

Μεταρρυθμίσεις δεν γίνονται και αυτές που είχαν δρομολογηθεί παίρνουν άσχημη τροπή -η υπόθεση της διοικητικής μεταρρύθμισης είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Μια μεταρρύθμιση κομβική, μεγάλη, χρονοβόρα και απαιτητική κινδυνεύει να μετατραπεί σε διευθέτηση μιας ακόμη υπόθεσης ανάμεσα σε κυβέρνηση και τρόικα με την πρώτη να υποκύπτει στις ιδεοληψίες της δεύτερης χωρίς να εξετάζει το ζήτημα συνολικά και με προοπτική. Στο δίλημμα μεταρρύθμιση της διοίκησης ή εδώ και τώρα απολύσεις και τα δύο μέρη συνηγορούν στο δεύτερο.
Στο μέτωπο των δημοσιονομικών πιθανώς οι στόχοι να επιτευχθούν, αν και υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις περί του αντιθέτου, όμως, αυτό γίνεται με έναν τρόπο οριζόντιο, αντιαναπτυξιακό (βαριά φορολογία) και κοινωνικά άδικο, που σωρεύει απογοήτευση. Το πολυπόθητο πρωτογενές πλεόνασμα δεν είναι εύκολο.

Στο ζήτημα της διαχείρισης του δημοσίου χρέους και της βιωσιμότητας αυτού όλα έχουν παγώσει λόγω των γερμανικών εκλογών. Το ερώτημα όμως είναι αν η ελληνική πλευρά ετοιμάζεται για την όποια διαπραγμάτευση προηγηθεί μιας πιθανής παρέμβασης στις αρχές του 2014. Το πιθανό δημοσιονομικό κενό πρέπει να βρεθεί τρόπος να καλυφθεί.

Τα προβλήματα είναι οξυμένα. Όλοι γνωρίζουν, πως δεν υπάρχει περίπτωση να σταθεί κυβέρνηση που θα λάβει μέτρα που θα μειώνουν το εισόδημα των πολιτών. Αντί όμως να γίνει προσπάθεια επίλυσης, γινόμαστε θεατές του γνωστού έργου των πρόωρων εκλογών. Αντί να βρεθούν τρόποι το θερμό φθινόπωρο να αποφευχθεί, ώστε να τελεσφορήσει η συνολική προσπάθεια -έστω και με επιμέρους αλλαγές του προγράμματος προσαρμογής- γίνεται λόγος για εκλογές. Θα είναι οι πέμπτες από το 2007.